پاسخ به شبهه تعدد همسر رسول خدا (ص) – بخش دوم

آیا پیامبر اکرم (ص) به دلیل زن دوست بودن، زنان بسیاری را به همسری گرفته است؟

در مطلب «آیا پیامبر (ص) به دلیل زن دوست بودن، زنان بسیاری را به همسری گرفته است؟ – پاسخ به شبهات» به بررسی دلایل عمومی و کلی تعدد همسر رسول خدا (ص) پرداخته شد و در این مقاله و در ادامه یِ مطلبِ پیشین دلایل اختصاصی ازدواج ایشان با هر یک از همسران بزرگوارشان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در حقیقت همواره دشمنان اسلام و رسول خدا (ص) در پی ضربه زدن و ایجاد شبهه و ابهام در رفتار و کردار ایشان، معصومین علیهم السلام و احکام اسلامی اند، تا دین مبین اسلام را غلط جلوه دهند اما با بصیرت، تفکر و تحقیق می توان به پاسخی کاملا درست در جواب به شبهات رسید و آن ها را با دلایل عقلی رد نمود.

بررسی دلایل اختصاصی تعدد همسر رسول خدا (ص)

– حضرت خدیجه (س) اولین همسر پیامبر (ص)

درباره ازدواج اول حضرت محمد (ص) شبهه ای وارد نشده است اما بهتر دانستیم اشاره ای به ازدواج ایشان با این بانوی طاهره داشته باشیم. پیامبر (ص) در سن 25 سالگی و در اوج جوانی، شخصی را به همسری برگزید که علاوه بر اینکه از او بزرگ تر بود، پیش از او نیز دو بار ازدواج کرده بود [1]، و بیش از بیست سال، یعنی تا زمان وفات آن بانو، تنها با او گذراند و همسر دیگری نگرفت.

از ازدواج اول رسول الله (ص) می توان دریافت که حضرت از همان ابتدا و در آن دوران که تعدد همسر امری کاملا عادی و طبیعی بود، هیچ گاه به دنبال هوا و هوس نبوده اند. ممکن است بیان شود که انگیزه حضرت از ازدواج با حضرت خدیجه (س)، دستیابی به ثروت و مال او بوده است در حالی که طبق روایات و مستندات تاریخی، رسول الله (ص) هیچ گونه چشمداشتی به مال آن بانو نداشته و تنها در راه اسلام از آن استفاده می نمود. در حقیقت اگر که منفعت شخصی از این ازدواج داشت، پس از ازدواج با زنی تاجر و ثروتمند او نیز به امر تجارت بیشتر اهتمام می ورزید در حالی که چنین نبوده و او پس از ازدواج دوره انزوا، عبادت و خلوتش آغاز گردید.

– ازدواج با سوده دختر زمعه بن قیس و زینب بنت خزیمه با انگیزه ای مشابه

این دو بانوی بزرگوار از دیگر همسران پیامبر (ص) بوده اند که رسول خدا (ص) برای ازدواج با هر دوی آنان که در زمان های مختلفی صورت گرفته است انگیزه ای مشابه داشت. ایشان از روی انسانیت، شفقت و مهربانی و برای به سرپرستی گرفتن و حمایت و حفاظت از آن ها به عنوان بیوه زنانی که نیاز به یاری داشتند، از آن ها خواستگاری کرده و به همسری خویش در آورد.

سوده همسر یکی از مهاجران به حبشه به نام سکران به عمرو بود که در راه اسلام درگذشت و پس از او در دیار غربت بی یار و یاور شده بود و سختی های زندگی به او فشار آورده بود. او دو راه بیشتر نداشت یا با فرد مسلمانی ازدواج می کرد و یا به نزد خانواده خود که مشرک بودند برمی گشت و از اسلام به ناچار روی گردان می شد. به همین سبب پیامبر (ص) برای حفاظت از او با وی ازدواج نمود.

زینب بنت خزیمه دختر عمه ی پیامبر (ص) و همسر عبیده بن حارث بن عبدالمطلب بود و به یتیم نوازی شهرت داشت و از لحاظ زیبایی و ثروت در میان مردم معروف نبوده است. او در واپسین سال های عمر خویش و زمانی که بی یار و یاور شده بود و همسر خویش را در جنگ بدر از دست داده بود به همسری رسول خدا (ص) در آمد و تنها دو سال با ایشان زندگی کرد و پس از آن وفات یافتند. در واقع حضرت محمد (ص) برای دلجویی، حفاظت و حمایت او را به همسری گرفت.

پس می توان گفت تعدد همسر رسول خدا (ص) که هدف ایشان تنها ترویج اسلام و محکم کردن پایه های آن در آن دوران است در زمان هایی به سبب پاس داشت خدمت مهاجران و خانواده های شهدا و سر و سامان دادن به اوضاع زندگی آن ها که بیوه زنانی تنها بودند و نیاز به حامی داشتند، می باشد.

– تعدد همسر رسول خدا (ص) به سبب برچیدن برخی از سنن خرافی

زینب بنت جحش از دیگر همسران رسول خدا (ص) می باشد. این بانو که دختر عمه ی پیامبر (ص) بوده است و به دستور پیامبر (ص) و با خواستگاری مستقیم آن حضرت برای برداشتن فاصله ی طبقاتی با زید بن حارثه که فرزند خوانده رسول الله (ص) بود ازدواج نمود اما ازدواج آن ها دوامی نداشت و از هم جدا شدند. در آن دوران و طبق نظر اعراب احکام فرزند خوانده همانند فرزند است در حالی که این گونه نیست و خداوند در قرآن به آن اشاره کرده است [2]. حضرت محمد (ص) برای غلط نشان دادن این حکم و بر انداختن آن که جزو احکام اعراب جاهلیت به شمار می رود به خواستگاری زینب بنت جحش رفت و او را به همسری برگزید. در واقع عمل به حکم برای وضع آن موثرتر از گفتار می باشد به ویژه در آن دوران که کمتر کسی جرأت آن را داشت با قوانین و سنن غلط جاهلیت مقابله کند.

علاوه بر مقابله با سنن نادرست این ازدواج رسول خدا (ص) نماد و مظهری از برابری در جهان اسلام است. زینب بنت جحش پس از طلاق، زن مطلقه بنده ی آزاد شده ی حضرت به شمار می رفت که از نظر شئون و مرتبه اجتماعی با پیامبر (ص) که رهبری مسلمانان را بر عهده داشت، هم شأن نبوده است، ولی رسول خدا (ص) بدون در نظر گرفتن این امر و برای مبارزه با این رسوم نادرست آن بانو را به همسری گرفت.

ادامه دارد …

• تلاوت ترتیل آیه 4 سوره احزاب – استاد مصطفی اسماعیل

مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَيْنِ فِي جَوْفِهِ ۚ وَمَا جَعَلَ أَزْوَاجَكُمُ اللَّائِي تُظَاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهَاتِكُمْ ۚ وَمَا جَعَلَ أَدْعِيَاءَكُمْ أَبْنَاءَكُمْ ۚ ذَٰلِكُمْ قَوْلُكُمْ بِأَفْوَاهِكُمْ ۖ وَاللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ وَهُوَ يَهْدِي السَّبِيلَ

خداوند برای هیچ کس دو دل در درونش نیافریده؛ و هرگز همسرانتان را که مورد «ظهار» قرارمی‌دهید مادران شما قرار نداده؛ و (نیز) فرزندخوانده‌های شما را فرزند حقیقی شما قرارنداده است؛ این سخن شماست که به دهان خود می‌گویید (سخنی باطل و بی‌پایه)؛ امّا خداوند حقّ را می‌گوید و او به راه راست هدایت می‌کند.

 

دانلود

منابع:

[1] تاریخ طبری،ج 3،ص 1127

[2] سوره احزاب، آیه چهارم