همانا خداوند و ملائکه او بر پیامبر (ص) درود و صلوات می فرستند، ای کسانی که ایمان آورده اید بر او درود فرستید و آن طور که شایسته و سزاوار است، تسلیم فرمان او باشید [1].
صلوات و درود بر پیامبر رحمت و اهل بیت بزرگوار ایشان از جمله اذکاری است که مسلمانان علاوه بر نماز در اوقاتی که نام حضرت محمد (ص) را می شنوند نیز بر زبان جاری می سازند. و در حقیقت یکی از سنن بسیار خوب و ارزشمندی است که انجام آن نه تنها برای آخرت آدمی مفید است بلکه آثار و فواید آن در این دنیا نیز شامل حال شخصی که فرستنده صلوات و درود بر محمد و خاندان اوست، می شود. در این مطلب بر آن شدیم تا گزیده ای از سخنان ائمه معصوم علیهم السلام را که در کتب معتبر حدیثی و روایی در این باره آمده اند را برای بهره مندی شما عزیزان قرار دهیم.
احادیث روایت شده از حضرت رسول (ص)
- لاتُصَلُّوا عَلَیَّ صَلاةَ البَتْراءِ، قالُوا: وَ ما الصَّلاةُ البَتراءُ يا رسولَ اللهِ؟ قالَ صَلَّي اللهُ عليهِ و آله: “لاتَقُولُوا “اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحمَّدٍ” وَ تُمسِكُونَ، بَلْ قُولوا: “صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ” [2].
رسول الله (ص) فرمودند: بر من صلوات ناقص و ابتری نفرستید، یاران ایشان گفتند: صلوات ناقص و ابتر چه صلواتی است ای پیامبر خدا (ص)؟ پیامبر (ص) فرمودند: نگویید “اللهم صل علی محمد” و سکوت کنید بلکه بگویید “اللهم صل علی محمد و آل محمد”.
- مَن صَلّى عَلَيَّ في كتابٍ لَم تَزَلِ الملائكَةُ تَستَغفِرُ لَهُ مادَامَ اسمِي في ذلكَ الكتابِ [3]
هر که در نوشته و کتابی بر من صلوات فرستد تا هر زمان که نام من در آن نوشته وجود دارد ملائکه الهی پیوسته برای او طلب استغفار و آمرزش می کنند.
- الصَّلاةُ عَلَيَّ نورٌ على الصِّراطِ [4].
صلوات بر من، نوری بر روی صراط است.
- مَن صَلّى عَلَيَّ مَرَّةً فَتَحَ اللّهُ علَيهِ بابا مِنَ العافيَةِ [5]
هر کس که بر من یک بار صلوات فرستد، خداوند متعال دری از عافیت را بر روی او می گشاید.
- ارفَعوا أصواتَكُم بالصَّلاةِ علَيَّ؛ فإنّها تَذهَبُ بالنِّفاقِ [6].
صدای های خود را در زمان درود و صلوات بر من بلند کنید، همانا نفاق را از بین خواهد برد.
احادیث منقول از ائمه اطهار (ع)
امام حسن مجتبی (ع)
- إنَّ قَلبَ الرَّجُلِ فِی حُقٍَّ وَ عَلی الحُقِّ طَبَقٌ، فَإنْ صَلَّی الرَّجُلُ عِندَ ذلکَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ صَلاۀً تامَّۀً اِنْکَشَفَ ذلکَ الطَّبَقُ عَنْ ذلِکَ الحُقِّ فَأضاءَ القَلْبُ وَذَکَرَ الرَّجُلُ ما کانَ نَسِیَ، وَإنْ هُوَ لَمْ یُصَلِّ عَلی مُحمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ أو نَقَصَ مِن الصَّلاۀِ عَلَیهِم إنْطَبَقَ ذلکَ الطَّبَقُ عَلَی ذلکَ الحُقِّ فأظْلَمَ القَلْبُ وَنَسِیَ ما کانَ ذَکَرَهُ. [7]
همانا قلب آدمی درون حفره ای است و بر روی آن حفره سرپوشی قرار دارد. پس زمانی که فرد صلوات کاملی بر محمد و آل محمد بفرستد، سرپوش از روی حفره کنار رفته و قلب نورانی می گردد و آن چه را که شخص فراموش کرده به یاد می آورد. ولی اگر که او بر محمد و آل محمد درود نفرستد و یا صلوات ناقصی بر آنان بفرستد، سرپوش بر روی قلب خواهد ماند و قلب تاریک مانده و آن چه را که در یاد داشته فراموش می کند.
امام محمد باقر (ع)
- ما مِنْ شَیْءٍ يُِعْبَدُ اللهُ بِهِ يَوْمَ الجُمُعَةِ أحَبُّ إلَيَّ مِنَ الصَّلاةِ عَلَی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ [8].
هیچ عبادتی در روز جمعه در نزد من دوست داشتنی تر از صلوات و درود فرستادن بر محمد و آل محمد نیست.
امام جعفر صادق (ع)
- أثقَلُ ما یوضَعُ فی المیزانِ یَومَ القیامَةِ الصَّلاةُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ اهل بَیتِهِ [9].
سنگین ترین چیزی که روز جزاء در ترازو و میزان اعمال قرار خواهد گرفت درود و صلوات بر محمد و اهل بیت ایشان است.
- ما مِن عَمَلٍ أفضَلَ يَومَ الجُمُعَةِ مِنَ الصَّلوةِ عَلى مُحَمَّدٍ و آلِهِ [10].
هیچ عملی در روز جمعه برتر و بالاتر از صلوات بر محمد و آل ایشان نیست.
- لا يَزالُ الدُّعاءُ مَحجوبا حَتّى يُصَلّى عَلى مُحَمَّدٍ وعَلى آلِ مُحَمَّدٍ [11].
دعا همواره در حجاب است تا زمانی که بر محمد و آل محمد درود و صلوات فرستاده شود.
- سَمِعَ أبي رَجلاً مُتَعَلِّقاً بالبِيتِ وَهُو يَقُولُ: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ، فَقال لَه أبي: يا عبدَ اللهِ لاتَبْتُرْها، لاتَظْلِمْنا حَقَّنا، قُلْ: الَّلهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأهلِ بِيتِهِ [12].
پدرم (امام محمد باقر (ع)) صدای مردی را شنید که پرده کعبه را به دست گرفته و می گوید: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ. پدر من به او فرمودند: ای بنده ی خدا صلوات خود را ابتر و ناقص نکن و به حق ما اهل بیت ظلم مکن، در هنگام صلوات بگو: الَّلهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أهلِ بِيتِهِ.
امام موسی کاظم (ع)
- ما فِي الْميزانِ شَيْيءٌ أثْقَلُ مِنَ الصَّلاةِ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمّد [13].
در ترازوی اعمال هیچ چیزی سنگین تر از صلوات و درود بر محمد و آل محمد نیست.
امام رضا (ع)
- مَنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی مَا یُکَفِّرُ بِهِ ذُنُوبَهُ فَلْیُکْثِرْ مِنَ الصَّلاةِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فَاِنَّهَا تَهْدِمُ الذُّنُوبَ هَدْماً [14]
هر که بر چیزی که کفاره گناهان او به شمار می رود توانایی ندارد، بر محمد و آل محمد درود فرستد همانا صلوات گناهان را نابود می سازد.
- الصَّلاۀُ علی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ تَعْدِلُ عِنْدَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ التَّسبیِحَ وَالتَّهلِیلَ وَالتَّکبِیرَ. [15]
درود و صلوات بر محمد و خاندان ایشان در نزد خداوند عز و جل با اذکار تسبیح و تهلیل و تکبیر برابری می کند (تسبیح: سبحان الله، تهلیل: لا الله الا الله و تکبیر: الله اکبر)
امام هادی (ع)
- إنّما اتَّخَذَ اللهُ إبراهيمَ خليلاً لِكَثْرَةِ صَلاتِهِ علي محمّدٍ وأهلِ بيِتهِ صلواتُ اللهِ عَلَيهم [16].
همانا خداوند متعال حضرت ابراهیم (ع) را به سبب زیادی صلوات فرستادن بر محمد و آهل بیت ایشان خلیل و دوست خود گرفت.
امام حسن عسکری (ع)
- أكْثِرُوا ذِكْرَ اللهِ وَ ذِكْرَ الْمَوْتِ، وَ تَلاوَةَ الْقُرْآنِ، وَالصَّلاةَ عَلي النَّبي (صلي الله عليه وآله وسلم)، فَإنَّ الصَّلاةَ عَلي رَسُولِ اللهِ عَشْرُ حَسَنات [17].
ذکر خدای عزو جل، مرگ، تلاوت قرآن کریم و درود و صلوات بر رسول الله (ص) را زیاد انجام دهید، همانا اجر درود و صلوات ده حسنه و خوبی است.
منابع:
[1] سوره احزاب، آیه 56
[2] وسائل الشیعۀ 7: 207، / بحار الأنوار 5: 209، 90: 14
[3] كنز العمال: 2243
[4] کنز العمال: 2149
[5] جامع الأخبار : 153 / 344
[6] الكافي : ج 2، ص 493، ح 13
[7] الغیبة،نعمانی،67
[8] وسائل الشيعه، جلد 7، صفحه 3880
[9] وسائل الشیعه، جلد 7، صفحه 197
[10] الخصال صفحه 394
[11] الکافی:2/491/1
[12] أصول كافي 2: 495
[13] الکافی، ج 2، ص 494
[14] عیون اخبارالرضا علیه السلام / جلد 1/ صفحه 294
[15] بحارالأنوار 91: 74
[16] علل الشرايع: 1 : 34
[17] بحارالأنوار، جلد 75، صفحه 372
- تلاوت تحقیق آیه 56 سوره احزاب – استاد منشاوی
إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا
خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملاً تسلیم (فرمان او) باشید.
