داستان قوم ثمود | داستان های قرآنی

خداوند متعال آدمیان را خلق نمود و آنان را تنها و سرگردان و بدون راهنما، رها نکرد، بلکه برای هدایتشان به راه درست، انبیاء را در میان آن ها مبعوث گردانید تا صراط مستقیم را نشان دهند و آنان را با هر آنچه که حق است و باطل، درست است و نادرست، آشنا سازند. سپس برای کسانی که از پیامبران پیروی کرده، بهشت برین را پاداش و برای افرادی که نافرمانی نموده اند جهنم را مأوا قرار داد. در حقیقت خداوند متعال از همان ابتدای خلقت انسان، برای هر قومی رسولی از میان خود آن ها مبعوث نمود تا آنان را به پرستش خدای یگانه و دوری از شرک و بت پرستی دعوت نماید. در این مطلب قصد داریم به داستان زندگی یکی از این انبیاء الهی به نام صالح (ع) و سرگذشت قوم او که ثمود نام داشتند ( داستان قوم ثمود ) ، بپردازیم.

قوم نافرمان ثمود

قوم حضرت صالح (ع) قومی عرب بوده اند که به ثمود شهرت داشته اند و پس از قوم عاد آمده اند و جانشینان آن قوم به شمار می رفتند. قوم ثمود متشکل از چندین قبیله (9 قبیله) بوده است و در سرزمینی به نام حِجر در شمال شبه جزیره عربستان و در میان مدینه و شام روزگار می گذراندند. آنان از تمدن پیشرفته‌ای برخوردار بودند و به جرأت می توان گفت در تمام حوزه ها به ویژه در زمینه معماری و ساختمان سازی و امور مادی زندگی حرف اول را می زدند. آن ها در همه ی امور دنیایی به سختی تلاش می‌کردند و برای خود شهرها، ساختمان ها و تشکیلات محکم، استوار و پر زرق و برق می ساختند. آن ها در فصل زمستان در خانه هایی که در دل کوه ها بنا کرده بودند، زندگی می کردند و در فصل  تابستان به بناهای که در بالای کوه‌ها ساخته بودند رفته و در آن جا می زیستند. در حوزه کشاورزی نیز پیشرفت بسیار داشته اند و به ایجاد و کاشت نخلستان های فراوان، گیاهان مختلف، باغ های میوه مشغول بوده اند، همچنین چشمه های آب برای آبیاری مزارع سرسبز ایجاد می کردند (در آیه 38 سوره عنکبوت خداوند متعال به هوشیاری و بصیرت آن ها اشاره کرده است).

اما بر خلاف این همه جَهد، سخت کوشی و پیشرفتی که در امور مادی داشتند در امور معنوی برعکس عمل کرده و به انحتاط کشیده شدند. قوم ثمود که نُه قبیله بودند خدا را از یاد برده و به پرستش بت ها، فساد، بی بند و باری، گمراهی، ظلم و ستم دچار گشتند و به طور کامل دلبسته دنیا شدند. این قوم 70 بت را پرستش می‌کردند (لات، عزی، هُبَل، قیس و منات بت های بزرگ آن ها بودند) و چندین بت خانه (بتکده) داشتند و برای بتکده ها قوانینی در نظر گرفته بودند که هر کس از آن ها سرپیچی نماید مورد لعن و نفرین بت های هُبَل و منات قرار می گرفت (و در آن شهر نه گروهک بودند که در زمین فساد می کردند و اصلاح نمی کردند [1]).

مبعوث شدن صالح (ع) به پیامبری و تلاش برای هدایت قوم

پس هنگامی که در بی بند و باری و گناه اسراف کردند و خالق خویش را از یاد بردند، خداوند برای هدایت آن ها صالح (ع) را که از جزو خاندانشان به شمار می رفت و آدمی درستکار، صبور و نیکو سرشت بود به پیامبری برگزید و به سویشان فرستاد تا آن ها را به درستکاری و صراط مستقیم دعوت کند و از گمراهی، ذلالت، بت پرستی، قبیله گرایی و دیگر اعمال نادرست باز دارد.

حضرت صالح (ع) در ابتدا قوم خود را به توحید و یکتا پرستی دعوت نمود [2] سپس آن ها را از انجام کار نادرست (تبهکاری) و فساد بر روی زمین برحذر داشت [3]. صالح (ع) قوم ثمود را به اطاعت از فرامین و دستورات الهی و همچنین تقوا و پرهیزگاری امر کرد [4] و خاطر نشان کرد که رسولی قابل اعتماد و امین است.

او به مردم قومش گفت: هیچ گونه چشم داشتی ندارد و پاداش و اَجری از آن ها نمی خواهد به این دلیل که او برای دعوت آن ها به یکتاپرستی مأمور شده است و مزد و پاداش او را تنها خداوند یگانه و بی همتا می دهد [5].

همچنین یاد آور شد که این امنیت و نعمت هایی که در این جهان پهناور وجود دارد برایشان همیشگی و دائمی نیست و جز خدای یکتا که آفریدگار جهان است، پروردگاری برایشان نیست و از او طلب آمرزش کنند.

در واقع صالح نبی (ع) در طی سال های بسیار به هدایت و دعوت قوم خود به یکتا پرستی مشغول بود ولی در آنان کار ساز نبود …

(این داستان ادامه دارد …)

منبع:

[1] سوره نمل، آیه 48

[2] سوره نمل، آیه 45

[3] سوره اعراف، آیه 74

[4] سوره شعرا، آیه 141 و 142

[5] سوره شعرا، آیه 145

سایت موسسه معراج النبی

 

• تلاوت ترتیل آیه 145 سوره شعراء – استاد عباس امام جمعه