نبوت یا پیامبری یکی دیگر از اصول دین

نبوت

توحید، نبوت و معاد اصلی ترین اصول و پایه های دین اسلام هستند که در میان مذاهب مختلف نظیر شیعه و سُنی مورد اتفاق می باشند. توحید و معاد در مطالبی جدا مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطلب اصل نبوت بررسی خواهد شد.
نبوت چیست؟ آیا لازم است نبی و هدایتگری برای مردم باشد؟ فرستاده خدا چه ویژگی هایی دارد؟ آیا نبی خدا از جنس بَشر است یا نه؟ این ها برخی از سوالاتی است که ممکن است در ذهن آدمی وجود داشته باشد.
در این مطلب سعی شده به این سوالات پاسخ داده شود.

معنا و مفهوم پیامبری یا همان نبوت

پیامبری یا نبوت که در دین اسلام یکی از مبانی اعتقادی به شمار می رود و ایمان به آن از شروط مسلمانی است، انتخابی الهی و از سوی خداوند بزرگ و بلند مرتبه است. خدای متعال معارف و آموزه های لازم برای رسیدن به کمال را بر بَنده منتخب و برگزیده اش وحی می کند تا او با رهنمون ساختن مردم بتواند انسان ها را در مسیر رسیدن به سعادت و کمال که غایت و هدف خلقت است، قرار دهد.

نبوت
نبوت

البته اعتقاد به نبوت تنها مختص دین اسلام نیست و تمام ادیان الهی پیش از اسلام نیز آن را به عنوان یکی از ضرورت های دینی می شناسند.
از نظر لغوی نیز واژه عربی نبوت دارای چندین معنا است و در معنای خبر دهنده، راه روشن، صدای خفی، خروج از مکان و همچنین مکان مرتفع به کار رفته است.

لزوم وجود نبی و هدایتگر برای مردم

در بخش قبلی با معنا و مفهوم نبوت آشنا شدیم در این بخش می خواهیم به لزوم وجود نبی و هدایت گر بپردازیم.
به لزوم نبوت و بعثت انبیاء الهی، در قرآن کریم، روایات و احادیث منقول از ائمه اطهار علیهم السلام و متون کلامی معتبر تاکید شده و اَدله ی برای آن گفته شده است.
قرآن کریم لزوم وجود نبی را نیازهای بنیادی بشر نظیر نیاز به عدالت و آموزش دانسته است. در واقع آدمی به تنهایی قادر نخواهد بود عدالت را در سطح جامعه ایجاد کند چون که برپایی عدالت علاوه بر اینکه نیازمند آن است که مصادیق درست عدالت توسط شخصی تَبیین و روشن گردند و عدالت در تمام بخش های زندگی رعایت شود، به فردی نیاز است که دادگر باشد و اَمیال و خواسته های نفسانی اش بر تصمیم گیری های او تاثیر نداشته باشند. این گونه عدالت تنها می تواند با تکیه بر نبوت و وجود افرادی با ویژگی های خاص مُحقق گردد.
اما در احادیث و روایات معتبر لزوم وجود انبیاء به روش های مختلفی گفته شده است،
امام علی علیه السلام در روایتی دلیل مبعوث شدن پیامبران را زنده و احیاء کردن فطرت آدمی، جلوگیری از غفلت، یادآوری نِعَم الهی و همچنین تأیید و تقویت عقل دانسته است . همچنین در روایتی امام جعفر صادق (ع) به عدم وجود رابطه مستقیم انسان ها با خداوند قادر متعال اشاره کرده و لزوم وجود نبی و پیامبر در میان مردم را رساندن امر و نهی الهی به آن ها بیان کرده است .
در متون کلامی، فلسفه و همچنین عرفان لزوم وجود نبی و راهنما نیز بیان شده است. کلام، ضرورت و لزوم وجود پیامبر را با تکیه بر اَدله ای همچون قاعده لُطف روشن ساخته است، در واقع طبق این دلایل و از آنجا که برای پروردگار جهانیان نزدیک کردن مُکلف به اطاعت از خود و دور ساختن از گناه و معصیت امری ضروری است، بر او واجب است که انبیاء را مبعوث گرداند. عرفان اسلامی لزوم بعثت را مُتکی بر نگاهی آسمانی دانسته، در حقیقت طبق این نگاه وجود انسان کامل در بین تمام آدم ها ضروری می باشد و چون که عارفان اسلامی نبی را فرد کامل و مظهری برای اسم اعظم پروردگار می دانند وجودش در بین مردم را ضروری می دانند.
فلسفه اسلامی به بحث لزوم بعثت انبیاء نگاهی زمینی داشته است و بعثت را از آن جهت ضروری می داند که آدم موجودی اجتماعی و مدنی می باشد و لازمه زندگی اجتماعی نبوت و پیامبری است.

ویژگی های پیامبران الهی

انبیاء الهی ویژگی ها و خصوصیات ویژه و منحصر به فردی دارند، آن ها وحی الهی را به صورت مستقیم و غیر مستقیم دریافت می کنند، مُعجزه دارند، از عصمت برخوردارند و علم غیب می دانند.
– دریافت وحی یکی از خصوصیاتی است که در همه انبیاء مشترک است. وحی در واقع انتقال و القا کلام پروردگار یکتا (معارف و دستورات برای رهنمون ساختن مردم) به پیامبران به واسطه ملائکه مقرب همچون جبرئیل و بدون واسطه است.
– اعجاز یا انجام کاری خارق العاده توسط انبیاء یکی از راه هایی است که با آن می توان به صدق گفتار افرادی که ادعای پیامبری کرده اند پی برد.
معجزه در واقع کاری است که به اراده پروردگار یکتا توسط نبی انجام می شود و انسان های عادی از انجام آن عاجز می باشند. در آیات مختلفی از قرآن به برخی از معجزات انبیاء اشاره کرده است.
– عصمت یکی دیگر از خصوصیات انبیاء الهی است. به گفته و باور مُتکلمان مذهب شیعه این ویژگی لطف خداست و به اعتقاد فیلسوفان عصمت قدرتی است در درون پیامبران که مانع از ارتکاب گناه و همچنین ترک واجبات می شود.
اکثر متکلمان معتقد هستند که انبیاء در همه ی کارها و در تمام مراحل حیات خود مُبرا از گناه و خطا هستند، زیرا اگر که پیامبری گناه و خطایی انجام دهد اعتماد مردم به آن شخص به عنوان الگو از بین خواهد رفت به همین سبب مواردی که خداوند در قرآن به استغفار انبیاء اشاره کرده است را ترک اولی (انجام خوب و ترک خوب تر) دانسته اند.

حضرت موسی | پیامبران الهی
حضرت موسی | پیامبران الهی

اما برخی نیز معتقد هستند که انبیاء تنها در امور مربوط به نبوت و پیامبری عصمت دارند.
– پیامبران دارای علم غیب هستند زیرا برای ادا کردن رسالت خود به این ویژگی نیاز دارند. خدای عَز وجَل انبیاء را با وحی از اتفاقات گذشته و آینده با خبر می سازد. برخی از مُفسران قرآن کریم براساس آیه 179 سوره آل عمران معتقد هستند که همه پیامبران از علم غیب برخوردار بوده اند.
همچنین براساس آیه های 26 و 27 سوره جن، خداوند از میان انبیاء هر که را بخواهد به هر مقداری که صَلاح می داند از غیب آگاه می سازد.
گفته شده رسول اکرم (ص) به دلیل گستره مکانی و هم چنین زمانی رسالتی که داشت از دیگر پیامبران بیشتر به علم غیب آگاه بود.

پیامبران از جنس بشر هستند

پیامبران الهی همه انسان هستند و خداوند در سوره انبیاء آیه های هفت و هشت و در بخش های دیگری از قرآن به طور صریح و در جواب مشرکان و معاندان که دنبال بهانه ای واهی برای رد نبوت رسول خدا (ص) بودند، به انسان بودن پیامبران اشاره کرده است.
براساس آموزه های قرآنی تفاوت بین نبی و یک انسان عادی در ویژگی های خاصی است که نبی از آن ها برخوردار می باشد و عبارتند از: عصمت، اعجاز، علم غیب و دریافت وحی؛ در واقع نبوت کرامت و لطف پروردگار به برخی از انسان های لایق و مستعد بوده است.

  • تلاوت ترتیل آیه 19 سوره مائده – استاد سعدالغامدی

يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلَىٰ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مَا جَاءَنَا مِنْ بَشِيرٍ وَلَا نَذِيرٍ ۖ فَقَدْ جَاءَكُمْ بَشِيرٌ وَنَذِيرٌ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

ای اهل کتاب! رسول ما، پس از فاصله و فترتی میان پیامبران، به سوی شما آمد؛ در حالی که حقایق را برای شما بیان می‌کند؛ تا مبادا (روز قیامت) بگویید: «نه بشارت دهنده‌ای به سراغ ما آمد، و نه بیم دهنده‌ای»! (هم اکنون، پیامبر) بشارت‌دهنده و بیم‌دهنده، به سوی شما آمد! و خداوند بر همه چیز تواناست.

 

دانلود

منبع: سایت موسسه معراج النبی استان خوزستان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *