اسلام دینی که برای همه ابعاد زندگی آدمی برنامه جامع و کاملی تدوین کرده است. در موضوع بهداشت و سلامتی نکات و توصیه های عملی و کاربردی بسیاری را ارائه داده است که توجه و عمل به آن ها ضامن سلامتی و تندرستی است.
در حقیقت در آیات قرآن و همچنین احادیث نقل شده از پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم علیهم السلام به توجه به سلامتی و رعایت بهداشت فردی و اجتماعی بسیار تاکید شده است.
در این مطلب برخی از احادیث نقل شده از رسول گرامی اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) در رابطه با بهداشت و سلامتی را برای شما قرار داده ایم.
احادیث نقل شده از رسول خدا (ص) درباره بهداشت و سلامتی
- وْلا أَنْ أَشُقَّ عَلي أُمَّتِي لَأَمَرْتُهُمْ بِالسِّواكِ مَعَ كُلِّ صَلاةٍ [1].
اگر که بر اُمتم سخت نمی بود، اَمر می کردم که با هر نماز دندان هایشان را مسواک بزنند.
- مَنِ اتَّخذَ شَعرا فليُحْسِنْ وَلايَتَهُ، أو لِيَجُزَّهُ [2].
هر کس موی سر خود را بلند بگذارد یا باید به آن رسیدگی کند و یا آن را کوتاه نماید.
- اَلصِّحَّةُ وَ الفراغُ نِعمتانِ مَكفورَتانِ [3].
صِحت (سلامتی) و اوقات فراغت دو نعمتی هستند که قدر دانسته نمی شوند.
- اَلحَسَنَةُ فی‌الدُّنیا، اَلصِّحّةُ وَ العافِیَةُ، و فی‌الآخِرَةِ، اَلمَغفِرَةُ وَ الرَّحمَةُ [4]
حَسَنه و خوبی در دنیا صحت، سلامتی و تندرستی است و در آخرت مغفرت و رحمت پروردگار.
-
احادیث روایت شده از ائمه اطهار علیهم السلام در رابطه با تندرستی و بهداشت:
امام علی علیه السلام می فرمایند:
- لانِعمَةَ فی‌الدُّنیا اَعظمُ مِن طُولِ العُمرِ وَ صِحَّةِ الجَسَدِ [5].
هیچ نعمتی در دنیا برتر از طول عمر و سلامتی بدن نیست.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می فرمایند:
- لا يَلُومَنَّ امْرُءٌ إلاّ نَفْسَهُ، يَبيتُ وَ فيشستن دست هايَدِهِ ريحُ غَمَر[6].
هر شخصی که پس از غذا خوردن دست هایش را نشوید، دست هایش آلوده باشند، اگر که به ناراحتی (یا مریضی) دچار شد کسی جز خودش را ملامت و سرزنش نکند.
امام حسن مجتبی (ع) فرموده است:
- غَسْلُ اليَدَيْنِ قَبْلَ الطَعامِ يُنْفى الفَقْرَ وَبَعْدَهُ يُنْفى الهَمَّ[7].
شستن دست ها قبل از غذا خوردن فقر را از بین می برد و شستن آن ها پس از غذا ناراحتی را از میان بر می دارد.
امام حسین (ع) فرمودند:
- بادِروا بِصِحَّةِ الأجسامِ فی مُدَّةِ الأعمارِ [8].
در طول حیات و زندگانی در حفظ سلامت تن و جسم کوشا باشید.
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
- سلامَةُ الدّینِ وَ صِحَّةُ البَدَنِ خَیرٌ مِنَ‌المالِ[9].
سلامت دین و تندرستی جسم بهتر از مال و دارایی است.
امام جعفر صادق (ع) فرمودند:
- العافِیَةُ نِعمَةٌ خَفِیَّةٌ اِذا وُجِدَتْ نُسِیَتْ و اِذا فُقِدَتْ ذُكِرَتْ![10].
سلامتی و تندرستی نعمتی پنهان است، زمانی که در دسترس باشد فراموش می گردد و در یاد انسان نیست (آدمی از داشتن آن غافل است) و به محض اینکه از دست رفت در یاد می آید. (قدرش شناخته می شود).
- العافِیَةُ نِعمَةٌ یُعجَزُ الشُّكرُ عَنها [11].
عافیت و سلامتی نعمتی است که آدمی از اَدای شکر آن ناتوان می باشد.
امام موسی کاظم (ع) فرمودند:
- الحَمّامُ ـ يَومٌ و يَومٌ لا ـ يُكثِرُ اللَّحمَ و إدمانُهُ في كُلِّ يَومٍ يُذيبُ شَحمَ الكُليَتَينِ[12].
حمام کردن یک روز در میان سبب افزایش گوشت تَن و حمام روزانه موجب آب شدن چربی کلیه ها (لاغری) می شود.
امام رضا (ع) می فرمایند:
- سَلوا ربَّكُمُ العافِیَةَ فی‌الدُّنیا وَ الآخِرَة. [13]
سلامتی و عافیت را در دنیا و آخرت از خداوند متعال بخواهید.
- إنّ الناسَ لَمْ یُؤتُوا فی‌الدُّنیا شَیئاً خَیراً مِن الیَقینِ و العافِیَةِ، فَاسْألوُهُما[14]
چیزی برتر از یقین و تندرستی (عافیت) در این دنیا به آدمی داده نشده است، پس شما این دو را از خداوند مُتعال بخواهید.
امام محمد تقی (ع) فرموده است:
- اَربعُ خصالٍ تُعینُ المَرءَ علیَ العَمَلِ: اَلصِّحّةُ وَالغِنی وَ العِلمُ وَالتَّوفیقُ [15].
چهار عامل و ویژگی آدمی را در کارها یاری می دهند: سلامتی، توانگری و غِنا، علم، توفیق الهی.
امام هادی علیه السلام می فرمایند:
- التَّسْريحُ بِمِشْطِ الْعاجِ يُنْبُتُ الشَّعْرَ فِي الرَّأسِِ يَطْرُدُ الدُّودَ مِنَ الدِّماغِ، وَ يُطْفِيءُ الْمِرارَ، وَ يَتَّقِي اللِّثةَ وَ الْعَمُورَ [16]
شانه زدن مو به وسیله شانه ای از جنس عاج باعث روییدن و افزایش موی سر می گردد، همچنین کِرم های درون سر را از بین خواهد برد و سبب سلامتی فک و لثه ها می شود.
منابع:
[1] میزان الحکمه حدیث 9049
[2] وسائل الشیعه، ج 2، ص 129
[3] مواعظ صدوق، ص 55
[4] بحار الانوار، ج 81، ص 174
[5] شرح حدیدی، ج 20، ص 341
[6] کنز العمال، ج 15، ص 242
[7] کلمه الامام حسن (ع)، ص 46
[8] تحف العقول، ص 239
[9] وسائل، ج11، ص 451
[10] سفینه، ج ٢، ص ٢٠٨
[11] سفینه، ج ٢، ص ٢٠٨
[12] الكافى ، ج 6 ، ص 496
[13] فقه‌الرضا، ص ٣٣٧
[14] میزان الحكمة، ج ، ص ٤٤٩
[15] احقاق الحق، ج ١٢، ص ٤٣٦
[16] بحار الانوار، ج 73، ص 115
- تلاوت تحقیق آیه 82 سوره اسراء – استاد عبدالباسط
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ ۙ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا
و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان، نازل می‌کنیم؛ و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمی‌افزاید.