در روز قیامت روح آدمی محشور می گردد یا جسم آن؟

در مقاله قبلی ضرورت معاد و ممکن بودن آن مورد بررسی قرار گرفت و اثبات شد که مرگ پایانی برای زندگی پر فراز و نشیب انسان نیست و پس از آن که آدمی می میرد در روزی مشخص دوباره زنده شده و پس از حسابرسی کارها و اعمالی که در دنیا انجام داده است به جزا و پاداش متناسب با اعمال خود که همان بهشت و جهنم است، می رسد. سوالی که ممکن است برای آدمی پیش بیاید این است که پس از مرگ زندگی چگونه ادامه پیدا می کند؟ آیا تنها روح انسان دوباره حیات می یابد؟ یا جسم آدمی نیز به اراده پروردگار دوباره زنده می گردد؟ و اینکه در روز قیامت روح آدمی محشور می گردد یا جسم آن؟

با خواندن این مطلب به جواب این سوال خواهید رسید.

• تنها جسم آدمی در روز قیامت محشور می گردد

برخی از متکلمان اسلامی تنها به بازگشت و محشور شدن جسم در روز قیامت یا همان معاد جسمانی اعتقاد دارند، آن ها به این اصل معتقد هستند که روح آدمی تجرد ندارد و به خاطر لطافتی که دارد در کل بدن آدمی جریان دارد.

طبق گفته آن ها روحی که جدا از جسم باشد وجود ندارد تا در روز قیامت محشور شود. معاد جسمانی که این افراد به آن معتقدند به این معنا می باشد که انسان در آن روز تنها با جسم محشور خواهد شد. در حقیقت این افراد تنها به معنا و ظاهر آیه های قرآن و روایات نقل شده از بزرگان دینی بسنده کرده اند و به معنا، مفهوم و حقیقت نهفته در آیه ها و روایات توجه نکرده اند.

• تنها روح آدمی که مجرد از جسم است محشور می شود

برخی از فیلسوفان به این اصل معتقد هستند که انسان دارای دو بعد جسمانی (بدن مادی) و روحانی است که در زمان مرگ از هم جدا می گردند و جسم انسان به دلیل مادی بودن از بین خواهد رفت و روح انسان جاودانه خواهد شد.

در واقع این افراد به این اصل اعتقاد دارند که جسم متلاشی و پوسیده شده انسان را نمی توان همانند روز اول برگرداند.

• روح و جسم آدمی هر دو پس از مرگ محشور می گردند

باور اکثر عرفای اسلامی همچون شیخ مفید، شیخ طوسی، علامه حلی و خواجه نصیر الدین طوسی این است که معاد روحانی و جسمانی با هم انجام می شود. در این نوع معاد انسان همانطور که در این دنیا زندگی می کرد در روز قیامت محشور می شود یعنی اگر که انسان شخصی را که قبلا در این دنیا دیده باشد در آن دنیا ببیند خواهد شناخت.

البته در کیفیت بعد جسمانی محشور شده در روز قیامت اختلاف نظر وجود دارد برخی بر این باورند که روح انسان به همان بدن طبیعی خود باز می گردد برخی دیگر به وجود جسم لطیف که بدنی به شکل جسم دنیایی است اما بر خلاف آن جرم و ماده ای ندارد، معتقدند.

نوع معاد از منظر قرآن کریم

با خواندن و تدبر در آیه های قرآن که درباره معاد هستند متوجه خواهید شد که خدای متعال معاد را تنها روحانی ندانسته بلکه از معاد روح و جسم با هم سخن گفته است. در این بخش برخی از آیه های قرآن مجید که در آن ها به معاد اشاره شده است را برای شما قرار داده ایم.

• وَ إِنْ تَعْجَبْ فَعَجَبٌ قَوْلُهُمْ أَ إِذا کُنَّا تُراباً أَ إِنَّا لَفي‏ خَلْقٍ جَديدٍ أُولئِکَ الَّذينَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ وَ أُولئِکَ الْأَغْلالُ في‏ أَعْناقِهِمْ وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُونَ [1].

و اگر از چیزی تعجب می کنی پس تعجب آور کلام و گفتار آن هاست که می گویند آیا آنگاه که پس از مرگ خاک شدیم آیا به راستی ما در آفرینش جدیدی خواهیم بود؟ آنهایند کسانی که به پروردگارشان کفر ورزیدند و آن ها در گردنشان غل و زنجیرهای ضلالت در دنیا و آتشین در آخرت است و آن ها اهل آتش اند که در آن جاویدانند.

در این آیه خداوند متعال تردید و انکار معاد توسط کافران را امری تعجب آور دانسته است (در حقیقت منکران معاد بدون هیچ دلیل و برهانی تنها انکار می کنند و معاد را امری غیر ممکن می دانند در حالی که خداوند بزرگ و بلند مرتبه با براهین و دلایل عقلی به خوبی معاد را اثبات کرده است). همچنین اگر که در معنا و مهفوم آیه دقت شود متوجه خواهید شد که در آن به معاد جسمانی اشاره شده است.

• قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ [2].

بگو همان کسی که اولین بار آن را پدید آورد زنده می کند و اوست که به هر نوع آفرینشی داناست.

در این آیه که در جواب آیه قبل و سوال منکران معاد آمده است خداوند از آفرینش دوباره استخوان های انسان سخن گفته است.

• أَيَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظَامَهُ [3]،بَلَى قَادِرِينَ عَلَى أَنْ نُسَوِّيَ بَنَانَهُ [4].

آیا آدمی گمان می کند که هرگز استخوان هایش را جمع نخواهیم کرد، آری ما قادر هستیم سر انگشتان او را مرتب و موزون کنیم.

در این آیه نیز به روشنی به معاد جسمانی در روز قیامت اشاره شده است.

منابع:

[1] سوره رعد، آیه 5

[2] سوره یس، آیه 79

[3] سوره قیامت، آیه 3

[4] همان سوره، آیه 4

 

• تلاوت ترتیل آیه 5 سوره رعد – شیخ سعود شریم

 

دانلود

منبع: سایت موسسه معراج النبی استان خوزستان