رفتار، منش و گفتار معصومین (ع) که برگرفته از دستورات قرآن کریم می باشند سرمشق و الگویی برای داشتن یک زندگی خوب و آرام است، در واقع با خواندن احادیث درست و معتبری که در کتاب های مختلف و درباره موضوعات متنوع وجود دارند می توان با بهره بردن از آن ها در بسیاری از ابعاد زندگی موفق عمل کرد. در این مطلب از مطالب احادیث موضوعی به احادیث نقل شده از ائمه اطهار (ع) در ارتباط با هوای نفس و شهوت پرداخته شده است.
احادیثی از پیامبر اکرم (ص) در ارتباط با شهوت و هوای نفس انسان
- بِمَوْتِ النَّفْسِ تَكُونُ حَياةُ الْقَلْبِ وَ بِحَياةِ الْقَلْبِ الْبُلُوغُ اِلَى الأسْتِقامَةِ [1]
با مرگ نفس (زیر پا گذاشتن هوا و هوس) دل زنده می گردد و زنده دلی سبب رسیدن به استقامت و استواری می شود.
- إنَّ اللّهَ تعالی يُباهِي بالشابِ العابِدِ المَلائكةَ، يقولُ: اُنظُرُوا إلی عَبدي !ن تَرَكَ شَهوَتَهُ مِن أجلي [2]
همانا خداوند متعال در نزد فرشتگان به جوان عابد و پرهیزگار می نازد و می گوید: به بنده من بنگرید که به خاطر من از شهوت و هوای نفس خود گذشته است.
احادیثی از امام علی (ع) در رابطه با شهوت و هوای نفس
- کَم مِن شَهوَةِ ساعَةٍ اَورَثَت حُزناً طَویلاً [3]
چه بسیارند خواهش های نفسانی آنی و لحظه ای که غم و اندوهی طولانی به دنبال دارد.
- مَن عَرَفَ نَفسَهُ جاهَدَها، مَن جَهِلَ نَفسَهُ أهمَلَها [4]
هر کس که نفس خود را شناخت با آن به جهاد پرداخت و هر کس نفس خود را نشناخت، آن را به حال خود رها کرد.
- أفضل الطّاعات العزوف عن اللّذّات [5]
برترین طاعات دوری جستن از لذت هاست.
- طَهِّروا أنفُسَکُم مِن دَنَسِ الشَّهَواتِ، تُدرِکوا رَفیعَ الدَّرَجاتِ [6]
نفس و جان های خود را از آلودگی شهوات پاک سازید، تا به درجات عالی برسید.
- مَن رَکَب هواه زل [7]
هر که بر مرکب هوای نفسش سوار شود، بلغزد.
-
احادیثی از دیگر ائمه اطهار علیهم السلام
امام محمد باقر(ع):
- جَاهِد هَوَاکَ کَمَا تُجَاهِدُ عَدُوَّک [8]
با هوای نفس خود همانگونه که با دشمن خود مبارزه می کنی به مبارزه بپرداز
امام صادق (ع):
- مَنْ مَلَک نَفْسَهُ اذا رَغِبْ وَ اذا رَهَبْ و اذا اشْتَهی و اذا غَضِبَ و اذا رَضِی، حَرَّمَ اللَّه جَسَدَهُ عَلَی النّارِ [9]
هر کس نفس خود را در زمان رغبت، ترس، شهوت، عصبانیت (خشم) و رضایت (شادی) کنترل نماید، خداوند آتش جهنم را بر بدن آن حرام می کند.
- ذِكرُ المَوتِ يُميتُ الشَّهَواتِ في النَّفسِ، ويَقلَعُ مَنابِتَ الغَفلَةِ، ويُقَوّي القلبَ بمَواعِدِ اللّه، ويُرِقُّ الطَّبعَ، ويَكسِرُ أعلامَ الهَوى ويُطفِئُ نارَ الحِرصِ، ويُحَقِّرُ الدُّنيا [10]
یاد مرگ شهوات و خواهش های نفسانی را در نفس می میراند، جوانه های غفلت را ریشه کن می کند، دل را با وعده های الهی تقویت می کند، طبع را لطیف و نازک می کند، پرچم های هوا و هوس را در هم می شکند، آتش حرص و آز را خاموش می کند و دنیا را در نظر کوچک می گرداند.
- اِیّاکُم وَ النَّظرَة فَانَّها تَزرَع فی القَلبِ الشَهوَة وَ کَفى بِها لِصاحِبِها فِتنَة [11]
از نگاه ناپاک برحذر باشید که این نگاه تخم شهوت و هوس را در دل می کارد و همین برای فتنه و ابتلا صاحب آن دل کفایت می کند.
امام موسی کاظم (ع):
- استحیوا من الله فی سرائرکم کما تستحیون من الناس فی علانیکم [12]
از خدای متعال در نهان شرم کنید همانگونه که از مردم در آشکار خجالت می کشید.
منابع:
[1] مستدرک الوسائل، ج 11، ص 226
[2] كنز العمّال: 43057
[3] کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 451 ، ح 1
[4] عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 453 ، ح 8123 و 8124
[5] غررالحکم،3135
[6] غرر الحکم،6020
7غرر الحکم و الکلم، جلد1، ص 411
[8] من لا یحضره الفقیه ج 4 ، ص 410 ، ح 5893
[9] تحف العقول،حکمت42
[10] منتخب ميزان الحكمه، ص 518
[11] تحف العقول ص 305
[12] تحف العقول
-
تلاوت تحقیق آیه 27 سوره نساء – استاد کریم منصوری
وَاللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَيُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ أَنْ تَمِيلُوا مَيْلًا عَظِيمًا
خدا می‌خواهد شما را ببخشد (و از آلودگی پاک نماید)، امّا آنها که پیرو شهواتند، می‌خواهند شما بکلی منحرف شوید.