در حکمت 64 نهج البلاغه از امام علی علیه السلام آمده است: مردم دنیا همانند کاروانیانی هستند که آنان را می‌برند در حالی که آنان خواب هستند.
برای این سخن قصار اما پُر محتوا از حضرت امیر شرح‌هایی توسط علما و اندیشمندان ذکر شده است که در ادامه به شرحی که آیت ا… مکارم شیرازی بیان فرموده خواهیم پرداخت.
حکمت 64 نهج البلاغه
وَ قَالَ (علیه السلام): أَهْلُ الدُّنْيَا كَرَكْبٍ يُسَارُ بِهِمْ، وَ هُمْ نِيَامٌ
شرح حکمت شصت و چهارم
حضرت در این سخن حکیمانه تشبیهی جالب در رابطه با انسان‌هایی که در این دنیا غفلت ورزیده‌اند به کار برده است. ایشان فرموده‌اند: اهل دنیا (انسان‌ها) همانند کاروانیانی هستند که آنان را می‌برند در حالی که آنان خواب هستند.
دنیا مسیری به سوی آخرت است؛ در واقع منتهی و مقصود این راه آخرت است. در این راه منزلگاه‌هایی وجود دارد که در آن‌جا می‌بایست زاد و توشه‌ای برای آخرت جمع نمود تا زمانی‌که آدمی به مقصد رسید، دستش تهی نباشد. در این میان دنیاپرستانی هستند که در همه‌ی عمر به این جهان که فانی است مشغول می‌باشند، آن‌ها همانند اشخاصی هستند که بر مرکبی سوار می‌باشند، اما خواب هستند و ساربان آنان را به سمت مقصد می‌برد. مرگ در انتهای این مسیر قرار دارد (پلی به سوی آخرت). آن هنگام که سیلی مرگ بر گوششان زده می‌شود از خواب غفلتی که در آن بوده‌اند بیدار می‌شوند و با دستی خالی به سمت آخرت که باقی خواهد بود، گام بر می‌دارند.
در حقیقت می‌توان این چنین گفت: آدمی سرمایه‌داری است که قدم در بازار این جهان می‌گذارد، مدت ماندن در این بازار همچون بازارهای دنیوی، محدود است و پس از زمان معین باید آن‌جا را ترک کرد، سرمایه آدم زمان و عمر او خواهد بود؛ اگر در این زمان محدود، خواب باشد، قطعا سرمایه خود را از دست می‌دهد و خرید و فروشی (تجارتی) مفید حاصل نمی‌گردد.
دو بیت زیر نمونه‌ای از اشعار فارسی وارد شده در این باره هستند:
- اهل دنیا کاروانی لیک خواب می‌برند آن‌ها به عقبی با شتاب.
- سرمایه زکف رفت و تجارت ننمودیم جز حسرت و اندوه متاعی نخریدیم