حکم تادیب فرزندان در شرع مقدس اسلام چیست؟ آیا پدر و مادر می‌توانند برای ادب کردن فرزندان خود آن‌ها را بزنند؟ حد آن چقدر است؟ امروزه رفتار والدین با بچه‌ها به جهت فرهنگ سازی و همچنین بالا رفتن میزان اطلاعات پدر و مادر در حوزه تربیت کودکان (فرزندان) نسبت به دهه‌های قبل بسیار بهتر شده و میزان تادیب فرزندان با زدن آن‌ها (تنبیه بدنی) کم‌تر شده است. کودکان یا همان فرزندان سرمایه‌های بسیار مهم یک جامعه به شمار می‌روند از این رو تربیت و اصلاح آن‌ها مهم به شمار می‌رود و پدر و مادر می‌بایست برای این امر تلاش کنند. در این راستا گاهی مشاهده می‌شود که والدین به تنبیه بدنی روی می‌آورند تنبیهی که می‌تواند تاثیر بدی بر روح و روان کودک بگذارد. در دنیای امروز تنبیه و تادیبی این چنین مورد نکوهش جامعه شناسان و روانشناسان است و توجه بسیاری به این موضوع می‌شود تا کم‌ترین آسیب به این قشر وارد گردد.
در دین مبین و شرع مقدس اسلام اما از هزار و چهارصد سال پیش به این امر پرداخته شده است. در اسلام زدن و تنیه بدنی کودکان جایز نمی‌باشد چرا که علاوه بر این‌که خدای متعال آدمی را آزاد آفریده است و هیچ یک بر دیگری تسلطی ندارد، امر تنبیه آزار و ظلم به شمار می‌رود که نهی شده مگر این‌که حق تعالی اجازه دهد. در واقع سفارش شده که نیک تربیت شوند و در خوب شدن به آن‌ها کمک شود …
اصل موضوع تادیب فرزند و احکام آن موضوع پیچیده‌ای است که در این نوشتار به آن پرداخته نخواهد شد. در این مطلب قصد داریم پاسخ به سوالاتی که در ابتدا پرسیده شدند را بر اساس رای و نظر مراجع مختلف تقلید با شما به اشتراک بگذاریم.
حکم تادیب فرزندان براساس نظر مراجع تقلید
آیت ا… خامنه‌ای
از ایشان در ارتباط با تادیب و حد آن پرسیده‌اند. ایشان در پاسخ بیان نمودند که تادیب یا تعزیر که مرتبط با حاکم شرع است به رای و نظر او وابسته است و اما تادیب از جانب پدر به عنوان ولی طفل به این شرط قابل انجام است که سبب دیه نشود و اگر که کبود، قرمز و یا سیاه گردد، دیه لازم خواهد شد.
آیت ا… سیستانی
ایشان در پاسخ به سوالی در ارتباط با تادیب فرزند به وسیله تنبیه بدنی بیان کردند که اگر به گونه‌ای او را بزند که سبب تغییر رنگ (مثلا کبودی، قرمزی و …) شود؛ دیه لازم است حتی اگر که شخص پدر باشد. در هر صورت هیچ یک (معلم، پدر) حق زدن ندارند[1].
آیت ا… مکارم شیرازی
از آیت ا… مکارم در ارتباط با حکم تادیب فرزند (تنبیه بدنی) پرسیده بودند که ایشان جواب دادند که تا ضرورت قطعی وجود نداشته باشد لازم است که از تنبیه بدنی خودداری نمود و در فرض ضرورت نیز می‌بایست تنبیه به گونه‌ای باشد که آسیبی به بدن وارد نگردد و حتی بدن سرخ یا کبود نشود[2].
آیت ا… فاضل لنکرانی
از ایشان سوال شده که برای تادیب فرزندان می‌شود آن‌ها را زد؟ در پاسخ بیان نمودند که در صورت انحصار نحوه تادیب به زدن، مانعی برای این کار نیست اما نباید موجب دیه گردد[3]
آیت ا… صافی گلپایگانی
در این رابطه و در پاسخ به سوال مرتبط گفتند که تادیب فرزند بر پدر لازم می‌باشد و اگر که طریقی برای این امر جز کتک زدن نداشته باشد، اشکالی ندارد ولی دستور شرع آن است که تنبیه یا همان تادیب با زدن فرزند نباید دیه را موجب شود؛ پس اگر که ولی به گونه‌ای فرزند را بزند که بدن آن قرمز یا سیاه گردد و یا خون بیاید، حرام می‌باشد و فرد گناه مرتکب شده است و دیه لازم است. البته باید یادآوری نمود که تنبیه بسیار به ویژه به شکل مذکور، نتیجه عکس خواهد داشت[4].
منابع:
[2] سایت آیت الله مکارم شیرازی– بخش احکام
[3] پورتال انهار
[4] اقتباس شده از پاسخ آیت ا… صافی گلپایگانی از سایت مرجع مورد نظر