حجاب به عنوان یک مسئله وجوبی در دین اسلام با حدود مشخص برای زنان و مردان (در ارتباط با حدود حجاب اختلاف و بحث وجود دارد) از جمله موضوعات مهمی است که در جامعه مطرح شده و زن و مرد مسلمان ملزم به رعایت آن در مواجه با نامحرم هستند. در حقیقت خداوند به عنوان خالقی عالم و حکیم که همتایی ندارد و همه چیز را در نهایت دقت و نظم آفریده است، احکام و قوانینی را برای داشتن حیاتی زیبا و گذر بهتر از این دنیا به عنوان جهان فانی، بیان نموده است که رعایت حجاب البته در جهت حفظ عفت و حیا و نه تنها پوشش ظاهری، یکی از آن‌ها می‌باشد که حاکمین شرع طبق چیزی که در قرآن آمده است و اهل تشیع به طور خاص در کنار قرآن و تفاسیر آن و با تمسک جستن به روایات و احادیث درج شده به تبیین حدود و احکام آن پرداخته اند. حدود و احکامی که هر مسلمان می‌بایست به آن‌ها در حد مطلوب اشراف داشته باشد و از مرجع تقلید خود در ارتباط با آن‌ها تبعیت نماید. از این رو بر آن شدیم تا در این مطلب به پرسش‌هایی که در این باره از مرجع عالیقدر آیت الله سیستانی شده و پاسخ‌هایی که ایشان بیان کرده‌اند بپردازیم.
پرسش و پاسخ حجاب
- مجموعه‌ای از استفتائات در ارتباط با مسئله حجاب در برخی از سایت‌های خبری به آیت ا… سیستانی نسبت داده شده نظیر این استفتاء که مرد حق ندارد همسر یا دختر خویش را بر حجاب مجبور سازد، آیا این موارد صحت دارد؟
پاسخ: منظور این است که بنا بر احتیاط لازم آن‌ها نمی‌توانند بدون آن‌که حاکم شرع بر اعمال نمودن قوه مثل گوش مالیدن، کتک یا حبس اجازه داده باشد از آن استفاده کنند؛ ولی به کار گیری شیوه‌های مسالمت آمیز- حتی تندخویی اگر که ملایمت تاثیر نداشت- جایز بلکه با مراعات کردن شرایط یاد شده در رساله علمیه واجب نیز می‌باشد.
- بیرون قرار دادن بخشی از روسری از زیر چادر برای بانوان دارای اشکال است؟
پاسخ: فی نفسه این کار مانعی ندارد اما موهای خویش را لازم است بپوشاند.
- آیا به پا کردن جورابی که پوشاننده و ساتر است ولی مچ پا را مجسم می‌سازد، جایز است؟
پاسخ: در حد خود پوشیدن چنین جورابی جایز می‌باشد.
- پوشیدن جوراب رنگ پا که عمدتا ساق پا را زیباتر نشان می‌دهد به عنوان حجاب پا چه حکمی دارد؟
پاسخ: به پا کردن چنین جورابی به خودی خود اشکال ندارد ولی به دلیل این‌که در فرض سوال زینت به شمار رفته است می‌بایست از دید نامحرمان پوشاند.
- اصلاح صورت و ابرو، همچنین استفاده از پودر طبیعی و سبک برای صورت توسط بانویی که رو نمی‌گیرد جایز است؟
پاسخ: اصلاح صورت و ابرو مانعی برای باز گذاشتن صورت نیست به شرط آن‌که از گرفتار شدن به حرام ایمن باشد و رو نگرفتن با انگیزه نگاه نامحرم نباشد ولی بعد از استفاده از پودر و وسایل آرایشی، پوشاندن صورت واجب خواهد بود.
- این امکان وجود دارد که زن با حجاب تنها از مرد نامحرم رانندگی را آموزش ببیند در صورتی‌که در زمان آموزش، ترس افتادن در حرام نباشد؟
پاسخ: با وجود ایمنی از فساد (افتادن در حرام) این امر جایز می‌باشد.
- چه اندازه از صورت را زنان می‌توانند باز بگذارند؟ آیا می‌توان گوش‌ها را بیرون قرار داد؟ برخی از بانوان مسلمان به این امر عادت نموده‌اند که چانه و بخشی از زیر چانه را نپوشانند، این امر جایز است؟
پاسخ: گوش شامل صورت نیست، پس واجب است پوشانده شوند. همچنین چانه و قسمتی از زیر چانه جزو صورت به شمار می‌روند، پس می‌شود آن‌ها را نپوشاند.
- عکس گرفتن بدون حجاب در جمع دوستانه چه حکمی دارد؟ اگر که دوستان قول دهند عکس‌ها را به نامحرم نشان ندهند اما بعد از آن نشان دهند گناهش گردن کیست؟
پاسخ: عکاسی در چنین موارد و شرایطی در حد خود دارای اشکال نیست و مسئولیت نشان دادن عکس به عهده کسی است که این کار را انجام داده است.
- پدر و مادر این اجازه را دارند که حجاب را به اولاد بالغ خود تحمیل کنند؟
پاسخ: والدین این حق را دارند اما نه با شیوه‌هایی چون کتک و امثال آن.
- حکم نگاه کردن و سخن گفتن با بانوان مسلمانی که حجاب را به طور کامل رعایت نمی‌کنند، چیست؟
پاسخ: اگر که نگاه کردن همراه با شهوت باشد و یا ترس افتادن در حرام وجود داشته باشد، این امر جایز نمی‌باشد.
- خانمی که حجاب شرعی را رعایت کرده اما چادر نمی‌پوشد، اگر که پیش از عقد این امر را بیان نموده و شرط کرده باشد که قادر به پوشیدن چادر نیست آیا پس از عقد شوهر می‌تواند پوشیدن چادر را بر او اجبار کند/
پاسخ: خیر! چنین حقی برای شوهر نیست اما با این اوصاف بهتر آن است که بانوی مسلمان چادر به سر کند.
- آیا یک زن می‌تواند موی مصنوعی خویش را چه به صورت پوستیک باشد و چه به شکل چسبیده به نامحرم نشان دهد؟
پاسخ: این مو می‌بایست پوشانده شود.
- آیا لازم است زن خود را از پسرهای 13-14 ساله فامیل بپوشاند؟
پاسخ: زن می‌بایست موی سر و بدن خویش را، جز صورت و دست‌ها، از پسر بالغ نامحرم بپوشاند و احتیاط لازم آن است که بدن و موی خویش را از پسری که به سن بلوغ نرسیده اما خوب و بد را متوجه می‌شود و این احتمال وجود دارد که با نگاه به بدن زن تحریک گردد، بپوشاند.
- آیا در مکانی که نداشتن حجاب سبب به گناه افتادن فردی نگردد، پوشاندن سر بر بانوان واجب است؟ (به شرط آن‌که بقیه نقاط بدن پوشیده شده باشند). به عنوان نمونه در اروپا که مردم برای حجاب اهمیتی قائل نمی‌باشند نگاه به موی سر یک خانم چه مشکلی را ایجاد خواهد کرد؟
پاسخ: حجاب بر زنان واجب می‌باشد هر چند که بی حجابی‌اش سبب به گناه افتادن دیگری نگردد.
- تلاوت آیه 31 سوره نور- عبدالرحمن السدیس
وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را -جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم‌کیششان، یا بردگانشان [=کنیزانشان]، یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند، یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند؛ و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صدای خلخال که برپا دارند به گوش رسد). و همگی بسوی خدا بازگردید ای مؤمنان، تا رستگار شوید!