در راستای بهره‌مندی از سخنان انبیاء و اولیاء الهی که مُبَیِن و راهنمای آدمی برای قدم نهادن در مسیر سعادت و وصول به خدای تعالی می‌باشند، بر آن شدیم تا احادیث حضرت یحیی علیه السلام را که در کتب معتبر روایت شده‌اند، به نگارش در آوریم به این امید که در این طریق آن‌ها را همچون سخن ائمه اطهار علیهم السلام آویزه گوش نموده و در بخش‌های مختلف زندگی به کار برد.
احادیث حضرت یحیی (ع)
- يا بَنى إسرائيلَ، إنَّ اللّه َ تَعالى يَأمُرُكُم أنْ تَقرَؤُوا الكِتابَ، وَ مَثَلُ ذلِكَ كَمَثَلِ قَومٍ فى حِصنِهِم سارَ إلَيهِمْ عَدُوُّهُم وَ قَد تَبَدَّوا لَهُ فى كُلِّ ناحِيَةٍ مِن نَواحِى الحِصنِ قَومٌ، فَلَيسَ يَأتيهِم عَدُوُّهُم مِن ناحِيَةٍ إلاّ وَجَدَ مَن يَرُدُّهُم مِن حِصنِهِم، وَ كَذلِكَ مَن يَقرَأُ القُرآنَ لايَزالُ فى حِرزِ حَصينٍ.[1]
ای بنی اسرائیل همانا خداوند متعال شما را به خواندن کتاب امر می‌کند و حکایت و مَثَل قرائت کتاب (آسمانی)، حکایت مردمی می‌باشد که در حصن و حصار خود هستند و دشمنن آن‌ها به سمتشان روانه شود و در هر سوی قلعه گروهی در کمین او باشند. پس از هر جهت که دشمن حمله نماید، با افرادی مواجه می‌شود که از قلعه او را دور می‌کنند. همانند این است حکایت شخصی که قرآن را تلاوت نماید؛ او همواره در پناه حصن و حصاری استوار است.
- وآمُرُكُم أنْ تَذْكُرُوااللّه َ فَانَّ مَثَلَ ذلِكَ كَمَثَلِ رَجُلٍ خَرَجَ العَدُوُّ فى أثَرِهِ سِراعاً حَتّى إذا أتى عَلى حِصْنٍ حَصينٍ فَأحْرَزَ نَفسَهُ مِنهُم، كَذلِكَ العَبْدُ لايُحْرِزُ نَفسَهُ مِن الشَّيطانِ إلاّ بِذِكرِاللّه [2]ِ.
به شما امر می‌کنم که همواره به یاد خداوند متعال باشید؛ چرا که مَثل به یاد خداوند بودن، مَثَل مردی است که دشمن به سرعت در تعقیب او می‌باشد و او به حصن یا دژی نفوذ ناپذیر پناه می‌آورد و خویشتن را از گزند آن‌ها در امان می‌دارد. بنده خدا نیز این چنین می‌باشد؛ خویشتن را از گزند ابلیس مصون نگاه نمی‌دارند جز با یاد خداوند متعال.
- أنتَ رُوحُ اللّه ِ وَ كَلِمَتُهُ وَ أنتَ خَيرٌ مِنّى، فَقالَ عيسَى بنُ مَريَم عليهماالسلام: بَل أنتَ خَيرٌ مِنّى، سَلَّمَ اللّه ُ عَلَيكَ وَ سَلَّمْتُ عَلى نَفسى[3].
حضرت یحیی (ع) خطاب به عیسی بن مریم علیه السلام فرمود: تو روح خداوند و کلمه او هستی و تو بر من برتری داری (از من بهتری). حضرت عیسی (ع) پاسخ داد: نه تو بر من برتری چرا که خدای متعال بر تو سلام فرستاد و من خویش بر خود سلام فرستادم.
این حدیث به آیات 15 و 33 سوره مریم اشاره دارد.
- فَهَلْ ظَفِرْتَ بى ساعَةً قَطُّ؟ قالَ: لا وَ لكِنْ فيكَ خَصلَةٌ تُعْجِبُنى. قالَ يَحيى عليه السلام: فَما هِىَ؟ قالَ: أنتَ رَجُلٌ أكُولٌ، فَإذا أفطَرْتَ أكَلْتَ وَبَشِمْتَ فَيَمْنَعُكَ ذلِكَ مِن بَعضِ صَلاتِكَ وَ قِيامِكَ بِاللَّيلِ. قالَ يَحيى عليه السلام: فَإنّى اُعطِى اللّه َ عَهداً أنّى لا أشْبَعُ مِنَ الطَّعامِ حَتّى ألقاهُ. قالَ لَهُ إبليسُ: وَأنَا اُعطِى اللّه َ عَهْداً أنّى لا أنصَحُ مُسلِماً حَتّى ألقاهُ. ثُمَّ خَرَجَ فَما عادَ إلَيهِ بَعدَ ذلِكَ[4].
یحیی علیه السلام خطاب به شیطان گفت: آیا هیچ گاه شده که بر من چیره شده باشی؟ شیطان جواب داد: نه؛ اما در تو خصلتی وجود دارد که خوشایند من می‌باشد. نبی خدا پرسید: آن ویژگی و خصلت چیست؟ شیطان پاسخ داد: تو مرد پُر خوری هستی؛ هر وقت افطار می‌کنی، آنقدر می‌خوری و سیر می‌گردی که همان سیری باعث می‌شد که تو برخی ا نمازها و شب زنده‌داری‌هایت را انجام ندهی (سیری تو را از آن‌ها باز می‌دارد). یحیی (ع) فرمود: پس مرا با خداوند عهدی خواهد بود که تا هنگامی‌که زنده هستم، از غذا خویشتن را سیر نسازم. شیطان نیز به حضرت یحیی (ع) گفت: من نیز با خداوند عهد می‌بندم که از این به بعد تا زمانی که زنده‌ام، هیچ‌گاه مسلمانی (شخصی که خدا پرست، موحد و تسلیم شده امر خداست) را نصیحت نکنم. آن‌گاه خارج شد و پس از آن دیگر به پیش یحیی (ع) بازنگشت.
- ألمَوتُ أحَبُّ إلَىَّ مِن نَظْرَةٍ لِغَيرِ واجِبٍ[5].
مُردن برای من دوست‌داشتنی‌تر از نظر و نگاه به آن‌چه که غیر واجب است، می‌باشد.
سوره مریم- آیه 15-سعد الغامدی
وَسَلَامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيًّا
سلام بر او آن روز که تولد یافت و آن روز که می میرد و آن روز که زنده برانگیخته می شود
منابع:
[1] ميزان الحكمه به نقل از كنز العمال، ح 2438
[2] ميزان الحكمه به نقل از سنن ترمذى، ح 2863
[3] ميزان الحكمه به نقل از عيون أخبار الرضا، ج1 ص 257 ح 11
[4] ميزان الحكمه به نقل از امالى طوسى، ص 340 ح 692
[5] بحارالانوار، ج104، ص 42،ح52