حکم زنا در اسلام چیست؟ آیا شوهر با ظن این‌که همسر فحشا و عمل زشتی مرتکب شده است، این اجازه را دارد که مجازات نماید؟!
با وقوع حادثه تلخ به قتل رسیدن دختر اهوازی به دست شوهر خود در ماهی که گذشت، بر آن شدیم تا احکام اسلام درباره زنا و فحشا را مورد بررسی قرار دهیم چرا که هر زمان سخن از قتل ناموسی به میان می‌آید برخی از سرِِ اسلام ستیزی و اسلام هراسی آن را به دین مبین اسلام و غیرت دینی ارتباط داده و آن را نشأت گرفته از احکام خداوند و اسلام قلمداد می‌کنند در حالی که چنین نیست و اسلام چنین اجازه‌ای را به کسی نداده است.
غیرتی که در اسلام به نام غیرت دینی شناخته می‌شود بی منطقی و خشونت نیست بلکه غیرتی است که بر محبت و گذشت تاکید دارد و برخاسته از عقل و بصیرت است. همچنین بیان شده که در روایت‌ها آمده است که دو سوم از حیات آدمی با تغافل است به این معنا که به عمد چیزی را نادیده گرفتن. حال و در این میان برخی بر اساس سوء ظن تصمیمی گرفته یا مرتکب عملی می‌شوند که به تصریح آیات قرآن کریم عمل ناپسند و حرامی است.
در صدر اسلام نیز ماجراها و رخدادهایی مشابه اتفاق می‌افتاد اما رفتار و کردار رسول خدا (ص) و حضرت علی (ع) با خشونت همراه نبود، بلکه آنان در این باره مماشات می‌کردند. مثلا در آن دوران افرادی به حضور ائمه بزرگوار می‌آمدند و به فعل حرامی که مرتکب شده‌اند اعتراف می‌کردند، ائمه نیز به بهانه‌ای مماشات نموده و می‌گفتند احتمالا خواب دیده‌ای و یا حواست نبوده است و …
و یا در روایت‌ها و نقل ها آمده که روزی شخصی به رسول خدا (ص) اطلاع داد که در خانه فلان، زن و مردی نامحرم حضور دارند و احتمال است که دارند فعل حرامی را مرتکب می‌شوند. رسول خدا (ص) به حضرت علی دستور می‌دهد که به آن خانه رفته تا به بررسی موضوع بپردازد. نقل گردیده امام زمانیکه به خانه نزدیک شدند صدای خویش را بلند کرده و چشمان خویش را بستند، پس دست به دیوار می‌کشیدند و می‌فرمودند: آیا کسی در خانه حضور دارد و به اندازه‌ای صبر نموده و معطل کردند که اگر کسی در خانه حضور داشت نیز با صدای ایشان از آن‌جا می‌رفت. پس حضرت به نزد پیامبر برگشته و گفتند: کسی را مشاهده نکردم (از این دست روایت‌ها در کتب روایی به طور متعدد وجود دارد).
علاوه بر آن‌چه که بیان شد با نگاه به احکامی که در ارتباط با روابط نامشروع وجود دارند، می‌توان متوجه شد که اثبات حکم سخت و ناممکن است. کدام چهار فرد عادلی در مکانی ایستاده و نظاره گر فعل حرامی می‌شوند بدون آن‌که نهی نموده و کاری برای بازداشتن آن‌ها از انجام فعل حرام انجام ندهد؟!!
در واقع احکام سنگینی که خداوند در این باره بیان فرموده است بیش‌تر احکامی پیشگیرانه به نظر می‌آیند تا قبح فعل تشدید شده و بتوانند بر هوا و هوس غلبه نمایند[1].
و اما در ادامه به حکم زنا در اسلام، راه‌های اثبات آن و مجازاتی که بر اساس آیات قرآنی همچون آیه‌های 15 و 16 سوره نساء و آیات ابتدایی سوره نور آمده است، خواهیم پرداخت.
حکم زنا در اسلام
زنا طبق آن‌چه که فقها بیان نموده‌اند عبارت است از: آمیزش زن و مرد است به اندازه‌ای که آلت تناسلی مرد به قدر ختنه گاه در واژن (مجرای تناسلی زن) یا مقعد او فرو برود بدون آن‌که عقدی در میان آنان خوانده شده باشد یا مرد مالک زن به شمار برود.
این عمل جزو گناهان کبیره می‌باشد و حرام بودن آن از بدیهیات دینی شناخته می‌شود. در قرآن کریم هفت آیه نظیر آیات 15 و 16 سوره نساء، آیه‌های 2 و 3 سوره نور و آیه 13 سوره ممتحنه در ارتباط با آن و احکام آن که در روایت‌ها هم ردیف با قتل پیامبر و همچنین ویرانی کعبه[2] دانسته شده و پیامدهای ناگوار دنیایی و اخروی برای آن بیان شده است، آمده‌اند.
برای زنا، این فعل قبیح، راه‌های اثباتی وجود دارد و تنها در صورت اثبات به وسیله این راه‌ها اجازه اجرای حکم طبق شرایط وجود دارد. راه‌های اثبات دو مسیر گفته شده‌اند:
- اقرار فرد: به این معنا که شخص در صورت دارا بودن شرایط عمومی چون بلوغ، عقل، اختیار و آزادی چهار بار به زناکار بودن خود اقرار نماید.
- بینه: بینه برای ثابت کردن زنا بدین معنا می‌باشد که چهار مرد شهادت دهند که زنا انجام شده است. در واقعا آن چهار نفر می‌بایست بر وقوع زنا و دیدن آن در یک مکان و زمان صراحت داشته باشند، چرا که در غیر این صورت و بر اساس فقه اسلامی آنان نسبتی ناروا داده‌اند و مستوجب حد قذف (هشتاد ضربه تازیانه) هستند. البته سه مرد و دو زن نیز بنا بر قول مشهور می‌توانند شهادت دهند اما اگر که دو مرد و چهار زن شاهد باشند تنها حد تازیانه جاری خواهد شد.
اگر چه این دو راه اثبات وجود دارد اما بر اساس فتواهای فقهی مستحب خواهد بود که شاهدان به زنا از شهادت دادن حذر نمایند و یا قاضی با ایما، اشاره یا کنایه آنان را از شهادت دادن منصرف سازد..
مجازات زناکار (مرد یا زن)
بر اساس آن‌چه که در فقه آمده است سه نوع مجازات بنا بر شرایط شخص زناکار بیان شده است که عبارتند از: تازیانه (شلاق)، قتل و سنگسار.
تازیانه که برابر با صد ضربه شلاق است برای مرد یا زن زناکاری که عاقل، بالغ، آزاد و بدون همسر است در نظر گرفته شده است. این حکم در آیه 2 سوره نور آمده است. بر این اساس در هنگام زدن تازیانه نیز می‌بایست عده‌ای از مومنان حضور داشته باشند.
قتل مجازاتی است که برای زنا با محارمی چون مادر، خواهر و دختر و زنای مردی که مسلمان نیست با زن مسلمان و تکرار نمودن چندین باره این عمل پس از اجرای حد تازیانه، در نظر گرفته شده است.
سنگسار اما حدی است که برای زنا محصنه یعنی زنا زن یا مرد همسر دار در نظر گرفته شده است (شرایطی برای این حد بیان گردیده است که سخن از آن‌ها در این مقال نمی‌گنجد).
برخی از احکام زنا
و اما برخی از احکام فقهی زنا به شرح زیر می‌باشند:
- بنا بر رای مشهور با فرد زنا نسب ارتباط خویشاوندی شکل نخواهد گرفت. به این معنا که از لحاظ شرعی کودک به مرد و زن منتسب نمی‌گردد (البته امام خمینی (ره) و آیت الله خویی رای و نظر دیگری دارند).
- اگر که زنی پیش از طلاق زنا کند، بر اساس فتوای مشهور بر مردی که با او زنا نموده تا به ابد حرام می‌شود (آیت الله شبیری زنجانی بر این باورند که بر مرد زنا کار حرام ابدی نمی‌شود).
- حد و مجازات زنا، حق الله است بدین معنا که اجرای نمودن آن متوقف بر مطالبه شخصی نیست و قاضی قادر است با علم خویش آن را اجرا نماید.
- حد و مجازات زنا در صورتی که زنا کردن با شبهه باشند یعنی زناکار گمان نماید با زن خویش آمیزش نموده است، ادعای زوجیت نمایند، اکراه بوده باشد و یا زناکار پیش از ثبوت زنا در نزد قاضی توبه نماید، ساقط خواهد شد.
- اگر که فرد زانی در زمان اجرای حد فرار کند، اگر که مجازات او سنگسار بوده باشد و اثبات زنا با اقرار او صورت گرفته باشد، بنا بر دیدگاه مشهور، مجازات از او ساقط می‌گردد اما اگر که مجازات تازیانه و سنگسار باشد که راه اثبات آن بینه است، شخص می‌بایست برای اجرای حد بارگردانده شود.
منابع:
[1] برگرفته از سخنان حجت السلام علی سرلک فعال فرهنگی با خبرگزاری فارس
[2] بحار الانوار، 1403 قمری، ج76، ص 20