با فرا رسیدن ایام البیض ماه رجب بر آن شدیم تا برخی از سوالاتی که درباره اعتکاف از آیت الله خامنهای پرسیده شدهاند را به همراه پاسخ آنها برای بهرهمندی شما بزرگواران گردآوری نموده و منتشر نماییم.
اعتکاف به ماندن در مسجد برای مدت معین که حداقل آن سه روز گفته شده است، اطلاق میگردد. شخص معتکف در تمام مدتی که در مسجد اقامت دارد میبایست روزه باشد. اگر چه عمل ویژهی دیگری برای اعتکاف بیان نشده است اما افراد عموما به راز و نیاز با خدا، قرائت قرآن و ادعیه مشغول میشوند. معتکف شدن در مسجد وقت و زمان خاصی ندارد اما بر اساس روایتها دهه سوم ماه مبارک رمضان یکی از بهترین زمانها برای انجام این عمل عبادی است.
سوالات مرتبط با اعتکاف و پاسخ آیت الله خامنهای به آنها
یک: اعتکاف در چه زمانی مستحب موکد میباشد؟
برای معتکف شدن زمان خاصی تعریف نشده است، هر چند فضیلت آن در دهه آخر ماه مبارک بیشتر است.
دو: آیا فرد معتکف میتواند در ابتدای اعتکاف زمانی که نیت میکند، شرط نماید که اگر برایش عذری پیش آید، حتی اگر که روز سوم باشد، از آن دست بردارد؟
آری فرد معتکف میتواند شرط نماید.
سه: فردی میخواهد سه روز را که به مدت 72 ساعت است اعتکاف کند، حال اگر که اعتکاف خود را پس از طلوع صبح (به عنوان مثال از ظهر) آغاز کند و ظهر نیز به اتمام برساند به طوری که مجموع ساعات 72 ساعت باشد، آیا درست و قابل قبول است؟
اعتکاف میبایست از آغاز روز اول تا انتهای روز سوم باشد و تلفیق به شکلی که در سوال بیان شد، صحیح نخواهد بود.
چهار: آیا افرادی که نذر میکنند دو روز معتکف شوند، آیا نذر آنان درست است و منعقد میگردد؟
منعقد نخواهد شد.
پنج: آیا بیش از سه روز را میتوان معتکف شد به گونهای که آن مدت اضافه، قسمتی از یک روز یا شب باشد؟
معتکف شدن بیش از سه روز صحیح بوده و جایز میباشد و در مدت اضافه حد و اندازهای نیست، اما زیاد نمودن قسمتی از روز یا بخشی از شب به نیت اعتکاف دارای اشکال است.
شش: اگر معتکف نیت کند که چهار روز اعتکاف نماید، آیا روز چهارم نیز جزو اعتکاف است؟ یا لازم است شش روز کامل شود تا روز چهارم نیز به شمار آید؟
روز چهارم در داخل اعتکاف است و اگر پنج روز معتکف شود واجب است روز ششم را نیز کامل نماید.
ادامه سوال و جواب ها
هفت: اگر که معتکف کننده بچه ممیز باشد، آیا اعتکاف آن درست است؟
آری، معتکف شدن آن شخص نیز درست است.
هشت: آیا در وقت اعتکاف مشغول گشتن به عبادات بر شخص معتکف واجب است یا تنها ماندن در مسجد کفایت میکند؟
عبادت های مستحبی، فی نفسه بر فرد معتکف واجب نخواهد بود.
نه: آیا معتکف شدن در غیر از مساجد چهارگانه ممکن است؟ نیت آن به چه صورت است؟
معتکف شدن در مسجدی به جز مساجد چهارگانه به نیت مطلوب خداوند واقع شدن، اشکالی ندارد.
ده: معتکف شدن در مکانهایی که در مسجد بودن آنها شک وجود دارد، چه حکمی دارد؟
به جز سرداب، محراب و پشت بام مسجد، در مکانهای دیگری که معلوم نیست جزو مسجد میباشد یا نه، معتکف شدن درست نیست.
یازده: اگر که فردی جای شخص دیگری را که معتکف میباشد، غضب کند، از روی ندانستن یا عامدانه، آیا به اعتکافش ضرری میزند؟ در صورت ضرر، کفارهای شامل آن میگردد؟
اگر چه فرد بنابر احتیاط خلافی را مرتکب گشته است اما اعتکاف درست بوده و کفارهای برای آن نیست.
دوازده: رفتن به سرویسهای بهداشتی که متعلق به مسجد است اما در بیرون از آن قرار دارد برای حمام کردن، غسل مستحب، با وضو بودن، وضو گرفتن برای قرائت قرآن یا خواندن نماز مستحبی، شستن دندانها و دستها، چه حکمی دارد؟
بیرون رفتن از مسجد به علل گقته شده، اشکال ندارد اما میبایست به میزان حاجت اکتفا نموده و طول ندهد.
سیزده: در هنگام بیرون رفتن از مسجد برای کارهای ضروری، انتخاب کردن کوتاهترین مسیر و رفتن زیر سایه به چه شکل است؟
احتیاط واجب آن میباشد که نزدیکترین مسیر را معتکف انتخاب نماید و واجب میباشد در صورت امکان زیر سایه ننشیند اما راه رفتن زیر آن موردی ندارد، اگر چه احتیاط مستحب آن است که ترک شود.
چهارده: آیا فرد معتکف برای شرکت در نماز جمعه میتواند از مسجدی که در آن معتکف شده است بیرون رود؟
با انتخاب نمودن نزدیکترین مسیر و معطل نشدن در میانه راه، اشکالی ندارد اما نباید بیرون رفتن به گونهای باشد که شکل اعتکاف به هم بریزد.
پانزده: اگر که زنی در ایام اعتکاف، حیض شده یا استحاضه شود، حکم چیست؟
در صورتی که زن حائض شود حتی اگر که در ساعتهای انتهایی روز سوم باشد، اعتکاف باطل شده و ان زن لازم است فورا مسجد را ترک نماید اما در صورت استحاضه اگر که به وظیفه مستحاضه نسبت به روزه عمل نماید، اعتکاف صحیح خواهد بود.