همواره درباره امام مهدی (عج)، ظهور و شرایط آن پرسش‌هایی وجود دارد که لازمه پاسخ به آن‌ها تفکر و تدبر در روایت‌ها و تعالیم دینی است. از جمله این سوالات می‌توان به منافاتی که میان روایت‌هایی که تحقق ظهور امام مهدی (عج) را به شرط فراگیر شدن ظلم و ستم در جهان گفته‌اند با روایات آماده شدن برای ظهور و یاوری حضرت (عج) وجود دارد، اشاره کرد.
در حقیقت برخی معتقد هستند که میان ظلم و فراگیری آن در کل دنیا با ظهور حضرت حجت (عج) رابطه‌ای تام و کامل وجود دارد، بدین صورت که ظهور امام مهدی (عج) منوط به ایجاد و فرا گیر شدن ظلم و ستم است. آیا این گونه شرط گذاری برای ظهور و مشروط دانستن آن به همه گیری ظلم و ستم درست است؟ آیا این شرط با آن بخش از روایت‌ها که همیشه انسان‌ها را به انجام کارهای خوب برای زمینه ساز شدن در امر ظهور و یاوری حضرت (عج) تشویق می‌کنند منافات ندارد؟
با مطالعه این مطلب به پاسخ درست و کاملی در این باره دست پیدا خواهید کرد.
در پاسخ به سوال به شکل اجمالی باید گفت که مشروط کردن امر ظهور به فراگیری ظلم کار درستی نیست. حق تعالی آدمی را موثر در سرنوشت خود و دیگر انسان‌ها دانسته و همواره از او می‌خواهد در جهت اصلاح خویش قدم برداشته و در این مسیر ملول و خسته نگردد. در نگرشی این‌چنین، وعده ظهور را مطرح می‌نماید. پس به انتظار منجی بودن در معنای درست آن یعنی انسان در مقابل ظلم و ستم سکوت نکند، به آن تن ندهد و به فراگیری آن نیز کمک نکند و همه ی سعی خویش را در مسیر ظهور به کار گیرد به گونه‌ای که اگر در این راه به تشکیلاتی نیاز بود تا حرکت به سوی ظهور را سامان بخشد، برای آن اقدام نماید. بدون هیچ شک و تردیدی دشمنان و تمام افردی که در جبهه ظلم قرار دارند، بیکار نخواهند نشست و در تقابل با جبهه حق تمام تلاش خود را خواهند کرد. پس آن زمان که هر دو جبهه به اوج تلاش خویش می‌رسند، حق تعالی به یاری گروه حق آمده و با ظهور منجی عالم ظلم و ستم را ریشه کن می‌سازد.
و اما در پاسخ به شکل جامع و کامل لازم است آن‌چه که به شکل خلاصه گفته شده به صورت چهار نکته مهم بیان گردد.
-
ارتباط میان اعمال اختیاری انسان‌ها با سرنوشت آن‌ها
میان اعمال اختیاری انسان‌ها و سرنوشت آن‌ها بدون هیچ شک و تردیدی ارتباط مستقیمی وجود دارد. در واقع و طبق آیه‌های قرآن کریم که کلام خداوند متعال می‌باشد علاوه بر این‌که آینده شخص در دست خود اوست، عملکرد او نیز در سرنوشت جامعه ای که در آن قرار دارد موثر است [1]. پس دین اسلام از مسلمانان و تمامی آن هایی که به دنبال حقیقت هستند می‌خواهد که در برابر ظلم و ستم ساکت ننشسته و برای بر قرار کردن عدالت و از میان برداشتن ظلم تلاش کرده و کوتاهی ننماید چرا که کوتاهی در این امر از سوی خداوند قابل پذیرش نیست و به همین دلیل است که امر به معروف و نهی نمودن از بدی و منکر از فرائض بزرگ به شمار می روند.
-
عدم وجود اختلاف میان آموزه‌های دینی
همانگونه که می‌دانید آموزه‌های دینی اسلام هیچ‌گونه منافاتی با هم ندارند و هیچ آموزه‌ای را نمی‌توان بر خلاف دیگر آموزه‌ها مشاهده کرد چرا که این امر (وجود اختلاف) نشان دهنده‌ی باطل بودن دین و آئین است در حالی که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دین مبین اسلام و قرآن مجید نبود اختلاف در میان آن‌هاست. بنابراین نمی‌شود خداوند در آیه‌های فراوانی به توبه و ترک گناه امر کند و در جایی دیگر برای تحقق امری بدان فرمان دهد.
-
تحقق پذیر نبودن ظهور بدون یاوری
ظهور امام مهدی (عج) بدون یار و یاوری افراد صالح امکان پذیر نیست و در این امر نباید تردید نمود. آیه‌ها و روایت‌های بسیاری نیز درباره وجود یاران مشاهده می‌شود. کمک و یاری نمودن بدین معناست که فرد به عنوان یاور، انقلاب و اهداف آن را تبلیغ نموده و مردم را با آن آشنا سازد و در این مسیر چه پیش از انقلاب و چه پس از آن از هیچ گونه تلاش و فداکاری فروگذار نکند. البته این افراد زمانی پیروز خواهند گشت که در طریق درست قدم بردارند و با رهبر و آرمان‌های انقلاب هم‌سو و هم رنگ باشند تا دیگر انسان‌ها جلوه‌های انقلابی که از آن سخن به میان می‌آورند را در کردار و رفتار آن‌ها دیده و قبول کنند. حال که معنای یاوری این‌چنین است آیا با حرکت در مسیر ظلم و گناه دیگر انسان‌ها به سوی امام مهدی (عج) کشیده می‌شوند؟!! قطعا جواب به این سوال خیر است و یاوران امام (عج) برای تحقق ظهور می‌بایست ایمان و کردار نیک را در پرونده اعمال خویش داشته باشند. همانگونه که خداوند در سوره انبیاء آیه 105 از به ارث برده شدن زمین توسط افراد صالح سخن به میان آورده است.
-
سیر به سمت کمال
آدمی وظیفه دارد به سمت کمال حرکت کرده و آن را به وسیله بندگی و عبودیت حق تعالی کسب کند. خداوند در سوره مبارکه عصر می‌فرماید: بدون شک آدمی در زیان کاری عظیمی است، مگر کسانی‌که ایمان آورده و کارهای نیک انجام داده‌اند و همدیگر را به حق و راستی توصیه کرده و به صبر و شکیبایی سفارش نموده‌اند …
در واقع خداوند متعال از آدمی می‌خواهد که در گناه و معصیت نمانده و به سوی او بازگردد آن چنان که در سوره تحریم آمده است: الا ای کسانی که ایمان آورده‌اید به درگاه الهی توبه نصوح (خالص) کنید [2] …
منابع:
[1] در آبه یازدهم سوره رعد خداوند به این موضوع اشاره فرموده است.
[2] سوره تحریم – آیه 8
موسسه قرآنی معراج النبی استان خوزستان
- تلاوت ترتیل آیه 105 سوره انبیاء – عبدالله مطرود
وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ
در «زبور» بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: «بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!»