مهدی باوری و انتظار برای ظهور او که منجی جهان و جهانیان است از جمله اصول اعتقادی مسلمانان با هر نوع مذهبی است. در واقع باور به این‌که روزی شخصی از نسل رسول الله (ص) می‌آید و با آمدنش جهان را از جور ظلم و ستمی که بر آن حاکم گشته نجات خواهد داد تنها اعتقاد شیعیان نیست بلکه مسلمانان اهل سنت نیز بدان معتقد و برای آمدن آن روز منتظرند اما با مراجعه به روایات نگاشته شده در کتب روایی و کلام اندیشمندان هر دو مذهب مشاهده می‌شود که باورهای مهدوی اهل تسنن با اعتقادات مهدوی شیعیان تفاوت‌ها و تشابهاتی دارد که در ادامه به شکلی مختصر به بیان تشابه باورهای مهدوی در میان تشیع و تسنن خواهیم پرداخت.
-
قطعی بودن ظهور امام مهدی (عج) از باورهای مهدوی دو مذهب
مسلمانان هر دو مذهب ظهور حضرت مهدی (عج) را امری قطعی و حتمی می‌دانند چرا که در این باره احادیث و روایات صحیح بسیاری از بزرگان دین در حد تواتر وجود دارد که تردید و شک را از بین می‌برند (البته در این میان افراد کمی همچون احمد امین مصری و شاگردانش که روشن‌فکرنما و غرب‌زده می‌باشند به این امر باور ندارند).
محمد باقر صدر در کتاب «بحث حول المهدی» بیان می‌کند که به راستی باور و اعتقاد به مهدی (عج) به عنوان امام و رهبر منتظر برای تغییر دنیا به دنیایی بهتر در احادیث روایت شده از پیامبر اکرم (ص) به صورت عموم و در روایات نقل شده از امامان (ع) به طور ویژه آمده است و به اندازه‌ای بر این موضوع تاکید شده که جای شک و شبهه‌ای برای آدمی باقی نمی‌ماند و تنها از سوی برادران اهل سنت نزدیک به چهارصد روایت از رسول اکرم (ص) درباره موضوع مهدویت شمارش شده‌اند … [1].
ناصر الدین آلبانی که از بزرگان اهل سنت است در این باره بیان می‌کند: و اما مسئله مهدی، لازم است دانسته شود که درباره خروج (قیام و ظهور حضرت) او احادیث صحیج زیادی وارد شده است … [2]
عبد العلیم بستوی که از دیگر اندیشمندان دوره معاصر اهل سنت به شمار می‌رود، گفته که هیچ تردیدی در این نیست که اگر شخصی در کتب مختلف اهل سنت نگاه کند احادیث بسیاری درباره مهدی مشاهده خواهد کرد که رسول خدا (ص) این امت را بدان بشارت و نوید داده است [3].
از دیگر علمای اهل سنت که به تواتر حدیث درباره امام زمان (عج) و نبودن شک و شبهه در قطعی بودن ظهور و خروج ایشان اعتراف کرده‌اند می‌توان به ابویعلی بیضاوی، قرطبی، شهرزوری برزنجی، سفارینی حنبلی اشاره نمود.
-
جهان شمول بودن دعوت و حکومت حضرت مهدی (عج)
جهان شمولی دعوت حضرت (عج) و حکومت فراگیر از دیگر تشابه‌های باورهای مهدوی میان دو مذهب است.
خداوند متعال در آیه 55 سوره نور می‌فرماید: خداوند به کسانی از شما بندگان که (به حق تعالی و حجتِ زمان) ایمان آورده و کارهای نیک و شایسته کرده‌اند، وعده می‌دهد که قطعا آنها را (در زمان ظهور امام مهدی (عج)) در زمین خلافت دهد …
از امام محمد باقر (ع) نیز روایت گردیده که می‌فرمایند: قائم (عج) 309 سال مالک زمین می‌گردد و در آن حکمرانی می‌کند همانطور که یاران غار (اصحاب کهف) در غار درنگ نمودند. زمین را مملو از عدل و داد خواهد کرد همان‌گونه که پُر از ظلم و ستم شده باشد. حق تعالی برای او شرق و غرب زمین را فتح خواهد نمود … [4].
احمد بن حنبل که از بزرگان عامه گروه حنابله می‌باشد از حضرت محمد (ص) نقل می‌کند که ایشان فرمودند: قیامت بر پا نمی‌شود مگر این‌که زمین از ظلم و جور پُر می‌گردد، سپس مردی از عترت من قیام (خروج) می‌کند و در مدت زمان هفت یا نُه سال مالک کل زمین می‌گردد، پس زمین را از مملو از عدل و داد می‌کند [5].
-
لقب «مهدی» برای منجی عالم بشریت
هم مسلمانان شیعی مذهب و هم اهل تسنن بر این باورند که لقب منجی آخر الزمان «مهدی» است.
حاکم نیشابوری که از علمای حدیث عامه می‌باشد به سند از ابو سعید خدری بیان کرده که رسول الله (ص) فرموند: مهدی، از ما اهل بیت می‌باشد [6].
در بحار الانوار علامه مجلسی نیز سخنی از پیامبر اکرم (ص) بدین مضمون نقل شده که ایشان می‌فرمایند: مهدی خروج می‌کند در حالی که ابری بالای سر او قرار دارد که در میان آن ابر ندا دهنده‌ای وجود دارد که ندا می‌دهد: این مهدی خلیفه خداوند است او را پیروی کنید [7].
-
اتفاق نظر تشیع و تسنن در ویژگی‌های شخصی حضرت (عج)
در برخی از ویژگی‌ها و خصائل ظاهری و شخصی نیز میان مسلمانان دو مذهب اتفاق نظر وجود دارد.
در مستدرک از حاکم نیشابوری آمده که پیامبر (ص) فرموده‌اند: مهدی از من است. پیشانی آشکار و بینی بلند می‌باشد. زمین را مملو از عدل و داد می‌کند همانطور که از ظلم و ستم و جور پُر گشته است و در مدت زمان هفت سال مالک زمین می‌گردد. [8]
علاوه بر آن‌چه که بیان شد مسلمانان دو مذهب در موارد دیگری همچون امدادهای غیبی به حضرت، نسب او که از فرزندان حضرت فاطمه (س) است، اقتدا نمودن حضرت عیسی (ع) به ایشان، رفاه اقتصادی عصر ظهور و حکمرانی حضرت، بیعت نمودن در میان رکن و مقام و اصلاح امر فرج امام زمان (عج) در یک شب، تشابه و اتفاق نظر دارند.
منابع:
[1] بحث حول المهدی، 103، 104
[2] مجله التمدن الاسلامی، 1371 ق، مقاله حول المهدی
[3] المهدی المنتظر فی ضوء الاحادیث و الاثار الصحیحه، ص 28
[4] بحار الانوار، ج 52، ص 390
[5] مسند احمد، ج 3، ص 28
[6] مستدرک حاکم، ج 4، ص 557
[7] بحار الانوار، ج 51، ص 81
[8] مستدرک حاکم، ج 4، ص 558؛ مسند احمد،ج 3، ص 38
آیه 55 سوره نور
- تلاوت ترتیل آیه 55 سوره نور – عبدالرحمن سدیس
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا ۚ وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده می‌دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید؛ و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنیّت و آرامش مبدّل می‌کند، آنچنان که تنها مرا می پرستند و چیزی را شریک من نخواهند ساخت. و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند.