روزه از اعمال عبادی مهم و واجب است که هر مسلمان مُکلف می‌بایست در زمان معین (ماه مبارک رمضان) و در صورت داشتن شرایط ادا نماید. در حقیقت هر فرد مُکلفی باید در این ماه از اذان صبح تا اذان مغرب از خوردن، آشامیدن، جنابت و هر آنچه که بر اساس احکام اسلامی سبب ابطال روزه می‌گردد، امساک نماید. برای هر یک از مسلمانان درباره این حکم الهی و شرایط آن ممکن است سوالاتی پیش بیاید که در این دوران لازم است برای رسیدن به پاسخ به مراجع تقلید جامع الشرایط مراجعه کند و سوالات خویش را مطرح نماید. با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان تصمیم گرفتیم برخی از سوالاتی را که کاربران از مرجع جلیل القدر آیت الله سیستانی در این باره پرسیده‌اند را به همراه پاسخ آن‌ها برای بهره‌مندی شما دوستان در سایت قرار دهیم.
سوال اول
- اگر که فردی جنب باشد اما نداند که جنب است و روزه بگیرد و پس از مدتی متوجه شود، تکلیف چیست؟
روزه‌های آن شخص صحیح بوده اما قضای نمازها لازم است پس از غسل ادا شوند.
سوال دوم
- اگر که شخصی روزه ماه رمضان خود را با خوردن، نوشیدن، جماع و یا هر آنچه که سبب بطلان روزه می‌شود باطل نماید حکم چیست؟
توبه نمایید، اگر که شخصی روزه واجب را با خوردن، آشامیدن، جماع یا استمناء باطل نماید، در صورتی که آگاه باشد آن عمل روزه را باطل گرداند، علاوه بر قضای روزه کفاره آن نیز بر او واجب می‌گردد. همچنین بنا بر احتیاط واجب شخصی که به حکم جاهل بوده ولی در جهل خویش معذور نبوده و گمان می‌داده که این کار باطل کننده روزه است بر او کفاره لازم می‌شود. و اگر که فردی مسأله را نمی دانسته و در جهل خود نیز معذور بوده است یا اطمینان داشته که این عمل روزه را باطل نمی‌کند کفاره بر او تعلق نمی‌گیرد و تنها قضای روزه بس است و اگر که استمنا کرده یا بر جنابت خود باقی بماند در حالی که به این مسئله جاهل باشد که چنین عملی روزه را باطل می‌نماید، چنانچه در جهل خود معذور باشد، روزه‌ی او صحیح می‌باشد اما اگر که به این امر آگاه باشد که این کار سبب باطل شدن روزه می‌شود اما به اینکه کفاره نیز دارد جاهل باشد در این صورت لازم است هم قضای روزه را بر جای آورد و هم اینکه کفاره‌اش را بپردازد.
در کفاره افطار نمودن روزه ماه مبارک رمضان کافی است به شصت فقیر نفری یک مد طعام دهد و اگر که قضای روزه را تا سال بعد به تاخیر اندازند لازم است کفاره تاخیر که یک مد طعام است را برای روزهای قضا نکرده بپردازد. اگر که بیش از یک سال تاخیر ایجاد شود کفاره تکرار نمی‌گردد.
سوال سوم
- ضعف داشتن آیا می تواند مجوزی برای روزه خواری در ماه مبارک باشد؟
ضعف کردن نمی‌تواند مجوزی برای روزه خواری باشد هر چند شدید باشد، مگر اینکه سبب سختی و مشقت بسیار (معمولا قابل تحمل نمی‌باشد) شود که در این صورت خوردن غذا یا آشامیدن تنها به میزان ضرورت و نیاز جایز می‌باشد اما بنا بر احتیاط واجب بقیه روز را امساک کند و لازم است پس از ماه مبارک روزه‌ها را قضا نموده و کفاره‌ای بر گردن او نیست.
سوال چهارم
- آیا مسواک کردن سبب بطلان روزه می‌گردد؟
مسواک کردن دندان‌ها در ماه مبارک رمضان و زمانی که شخص روزه است سبب افطار نمی‌شود اگر که شخص روزه دار خمیر دندانی را که با آب دهان قاطی شده قورت ندهد. و مقدار کمی که در آب دهان از بین می رود به روزه روزه دار هیچ گونه ضرری نمی‌رساند.
سوال پنجم
- در ماه مبارک رمضان آیا می توان سرم یا آمپول خوراکی تزریق کرد؟ روزه باطل نمی‌شود؟
تزریق سرم یا آمپول خوراکی چه از روی ناچاری باشد یا خیر، روزه را باطل نمی‌کند.
سوال ششم
- استمناء سبب باطل شدن روزه می‌شود؟ اگر که منی خارج نشود، روزه را باطل می‌کند؟ این عمل کفاره‌ای نیز دارد؟
اگر که فردی استمناء نماید در حالی که به این حکم که این عمل باعث بطلان روزه می‌شود ناآگاه باشد و در ندانستن خود معذور باشد، روزهاش درست است.
علاوه بر این اگر که شخص با خود کاری کند در حالی که از خود مطمئن بوده که منی خارج نمی‌شود و بدون قصد منی خارج گردد روزه صحیح است. اما اگر که بداند این عمل روزه را باطل می‌کند علاوه بر قضای روزه لازم است کفاره‌اش را نیز بپردازد. همچنین بنا بر احتیاط واجب شخصی که به این حکم جاهل است و در جهل خویش معذور نمی‌باشد و مطمئن هم نیست به این معنا که احتمال بطلان روزه را می دهد بر او نیز کفاره لازم است.
سوال هفتم
- استفاده از اسپری برای تنگی نفس در ماه رمضان چه حکمی دارد؟ آیا روزه را باطل می‌کند؟
استفاده از اسپری آسم اگر که دارو را به صورت مستقیم وارد ریه نماید روزه را باطل نمی‌گرداند. همچنین اگر که شخص در اینکه دارو به ریه وارد می‌شود یا مری شک داشته باشد، استفاده از آن اشکالی ندارد و باعث باطل شدن روزه نمی‌شود.
سوال هشتم
- اگر که شخصی در یکی از شب‌های ماه مبارک رمضان محتلم گردد و پس از آن بیدار شده و سپس دوباره بخوابد بدون آنکه بداند که آیا صبح شده است یا نه، حکم چیست؟
اگر که شخص اطمینان داشته که اگر دوباره بخوابد قبل از اذان بیدار می‌شود و تصمیم به غسل کردن پس از بیدار شدن داشته است چنانچه بخوابد و تا اذان بیدار نشود روزهاش صحیح است و اگر که این اطمینان را نداشته باشد بنا بر احتیاط واجب قضا بر او واجب می‌گردد.
سوال نهم
- استفاده از عطر یا ادکلن توسط روزه دار چه حکمی دارد؟
استفاده از آن ها مانعی ندارد.
موارد فوق بخشی از نظرات و احکام آیت الله سیستانی درباره روزه واجب بود که به بررسی آن پرداختیم. امید است که این مطالب مورد استفاده کاربران و مقلدان این مرجع بزرگوار قرار گیرد.