حکمت بیستم نهج البلاغه

حکمت بیستم نهج البلاغه

نهج البلاغه را می توان به عنوان یکی از برترین آثار مکتوب مرتبط با حضرت علی (ع) معرفی نمود. در این کتاب برخی از سخنان ناب و گهر بار حضرت نگاشته شده اند. در واقع اواخر قرن چهارم هجری قمری بود که فردی به نام سید رضی تصمیم گرفت که برخی از نوشته های به جای مانده از امام علی علیه السلام را در کتابی به صورت جامع به رشته تحریر در آورد. او بیش از 200 خطبه از خطبه هایی که حضرت در شرایط مختلف و درباره موضوعات متفاوت بیان کرده است را به همراه نزدیک به هشتاد نامه از نامه های آن حضرت به افراد مختلف و بالغ بر 470 سخن کوتاه (حکمت) که در جواب به سوالات مردم گفته است را در کتابی جمع آوری نموده و آن را نهج البلاغه نامید. این کتاب توسط برخی از اندیشمندان و عالمان از لحاظ ادبی و محتوایی بررسی شد و به فصاحت، بلاغت و همچنین جامعیت محتوایی آن اقرار گردید. برای نهج البلاغه شرح هایی نوشته شده است که با خواندن متن کتاب بعلاوه شرح نگاشته شده می توان به پند ها و آموزه های نهفته در آن پی برد. در این مطلب قصد داریم به شرح حکمت بیستم نهج البلاغه بپردازیم.

حکمت بیستم نهج البلاغه
حکمت بیستم نهج البلاغه

حکمت بیستم نهچ البلاغه مولا امیرالمومنین (ع)

مدارا با جوانمردان (چشم پوشی نمودن از خطای آنان)

وَ قَالَ (علیه السلام): أَقِيلُوا ذَوِي الْمُرُوءَاتِ عَثَرَاتِهِمْ، فَمَا يَعْثُرُ مِنْهُمْ عَاثِرٌ إِلَّا وَ [يَدُهُ بِيَدِ اللَّهِ‏] يَدُ اللَّهِ بِيَدِهِ يَرْفَعُهُ.

از لغزش و خطای جوانمردان در گذرید، چون که هیچ یک از آنان خطا ننماید (لغزش کند) جز اینکه خداوند متعال دست او را بگیرد و بلندش کند.

 شرح حکمت بیستم

حضرت علی (ع) در این حکمت به خطاها و لغزش هایی پرداخته است که برخی اوقات از افراد با شخصیت (جوانمرد) سر می زند و به همه سفارش می کند که از این گونه لغزش ها چشم پوشی نمایند. ایشان می فرماید: از لغزش و خطای جوانمردان در گذرید، چون که هیچ یک از آنان خطا ننماید (لغزش کند) جز اینکه خداوند متعال دست او را بگیرد و بلندش کند.

واژه «اقیلوا» از ماده «اقاله» گرفته شده و در اصل به معنی باز پس گیری (فسخ) معامله در شرایطی است که خریدار از انجام آن نادم و پشیمان است. همچنین به هر نوع چشم پوشی نمودن گفته می شود.

فسخ معامله
فسخ معامله

واژه «مُرُوءَاتِ» جمع کلمه «مروءه» است که به معنی جوانمردی است.

«عثرات» نیز جمع واژه عثره که به معنی خطا و لغزش است (البته خطایی که از روی بی توجهی سر بزند) می باشد.

آشکار است که هر آدمی (به غیر از معصومین (ع)) در حیات خویش دچار خطاهایی می گردند. اما اگر که آنان جزو انسان هایی باشند که از شخصیت والایی برخوردارند یا نیکوکار و جوانمرد باشند لازم است به سبب همین حُسن کردار و رفتاری که دارند از لغزش هایشان چشم پوشی شود. هر گونه نقل کردن این گونه خطاها برای دیگر افراد، نکوهش و شماتت و یا بزرگ نمایی آن لغزش ها دور از انصاف می باشد چون که پروردگار متعال هم خود مدافع این اشخاص می باشد.

حضرت (ع) می فرماید: هر زمان شخصی از افراد نیکوکار و جوانمرد به زمین بخورد خداوند قادر و متعال فوری او را از زمین بلند نموده و هیچ گاه اجازه نمی دهد آبروی او بریزد.

از این حکمت امیر المومنین (ع) می توان به دو نتیجه دست یافت: اول اینکه در متن حکمت آمده که خطاهای نیکوکاران (جوانمردان)، انسان های پاک و متقی را لازم است نادیده گرفت و حُسن ظن به آنان را نباید با خطاهایی که مرتکب شده اند به بد گمانی تبدیل نمود. دوم این که اگر فردی مسیر جوانمردی و تقوا را پیش بگیرد خداوند نیز در زمانی که گرفتار لغزش ها و خطاها می گردد او را تنها نگذاشته و دست او را می گیرد و از زمین بلند نموده و آبرویش را حفظ می نماید.

سایت موسسه معراج النبی استان خوزستان

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *