اگر چه الکل طی قرن اخیر کاربرد زیادی در صنعت و پزشکی داشته است و با مشاهده ترکیبات برخی از مواد همچون عطرها، داروها، مواد ضدعفونی کننده و حلال ها می توان به وجود درصدی از الکل در آن ها پی برد اما با شیوع ویروس کرونا و استفاده مکرر و مداوم از الکل و مواد ضد عفونی کننده این پرسش بیشتر نمود پیدا کرده که استفاده از انواع الکل در مواد دارویی، ضد عفونی کننده و یا به صورت مستقیم برای ضد عفونی کردن دست از نظر اسلام چه حکمی دارد. به همین دلیل در این مطلب نظرات مراجع بزرگ تقلید درباره الکل و استفاده از آن را برای شما گرد آوری کرده ایم.
نظر جامع سه تن از مراجع عظام تقلید، درباره الکل و استفاده از آن برای کاربردهای مختلف
آیت الله خامنه ای [1]
درباره استفاده از الکل صنعتی و پزشکی سوالاتی از آیت الله خامنه ای شده است که در این بخش به برخی از آن ها خواهیم پرداخت.
- از ایشان درباره جایز بودن یا نبودن استفاده از الکل سفید که قابل شُرب نیز هست، برای ضد عفونی نمودن دست ها و وسایل طبی سوال شده و همچنین گفته شده که اقامه نماز با لباسی که الکلی است (یک یا چند قطره الکل بر روی آن ریخته شده) چه حکمی دارد. ایشان فرمودند: اگر که از الکلی استفاده شود که در اصل مایع نیست، اگر چه مست کننده هم باشد، محکوم به طهارت و پاکی است و ادای نماز با لباسی که به چنین الکلی آغشته شده (برخورد کرده) صحیح می باشد و نیازی به تطهیر نیست. اما اگر که از الکلی که اصالتا مایع باشد و بر اساس تشخیص افراد متخصص (اهل فن) مست کننده باشد، بنا بر احتیاط نجس می باشد و اقامه کردن نماز با بدن یا لباسی که به آن برخورد کرده است موقوف به پاکی و تطهیر است، ولی به کار بردن آن برای ضد عفونی نمودن وسایل طبی و همانند این ها اشکالی ندارد.
- حضرت آیت الله خامنه ای در جواب دو سوال دیگر که به استفاده از دارو و ادکلنی که در ترکیبات آن ها الکل به کار رفته گفته اند که اگر الکل اصالتا مایع باشد و به تشخیص اهل فن مست کننده باشد بنا بر احتیاط نجس می باشد اما اگر که الکل مایع نبوده و یا فرد نداند که چه نوع الکلی است، محکوم به پاکی و طهارت است.
- همچنین از ایشان سوال شده که تزریق الکل (اتانول) یا همان مشروبات الکلی برای درمان مسمومیت چه حکمی دارد؟ ایشان بیان داشتند که بنا بر احتیاط واجب به کار بردن مسکرات به شکل تزریقی تنها در صورتی که درمان به آن منحصر شده باشد به میزان ضرورت و نیاز واجب است.
آیت الله سیستانی [2]
در این بخش به برخی از جواب های ایشان به سوال های پرسیده شده در این زمینه اشاره خواهیم کرد.
- ایشان معتقد هستند که همه ی انواع الکل (صنعتی، پزشکی و …) پاک می باشند اما خوردن آن ها جایز نیست.
- آیت الله سیستانی در ارتباط با استفاده از داروهایی که مقداری الکل (مثلا چهار درصد) در ترکیبات خود دارند بیان داشتند که خوردن آن دارو جایز نیست اما می توان با آب رقیق نموده به گونه ای که مقدار الکل آن کمتر شود مثلا دو درصد یا کمتر، که در این صورت می توان آن را خورد.
- این مرجع عالیقدر لوازم آرایشی، محلول های موضعی تجویز شده برای پوست و ادکلن هایی که الکل دارند را نجس نمی داند و گفته که استفاده از آن ها اشکالی ندارد.
- علاوه بر این ها ایشان در نماز خواندن با لباس آغشته شده به عطر و ادکلن و مویی که بر روی آن ژل مویی که دارای الکل است زده شده محل اشکالی نمی بیند و بیان داشته که می توان با این شرایط نماز را ادا نمود.
- از ایشان درباره خوردن آدامس هایی که دارای الکل شکر هستند سوال شده و ایشان آن را بدون اشکال گفته اند. همچنین فرمودند که شکلاتی که درصد ناچیزی الکل (دو درصد یا کمتر) در ترکیبات آن ها وجود داشته باشد را می توان خورد.
آیت الله مکارم شیرازی [3]
- هر آنچه که از تقطیر مشروبات الکلی به دست بیاید حکم همان مشروبات الکلی را دارد به این معنا که هر زمان بخار به مایع تبدیل شود و همان اثر را داشته باشد نجس و حرام می باشد.
- ایشان بیان داشتند که اگر شخصی در اینکه الکل مورد استفاده از مشروبات الکلی بدست آمده باشد یا از طریق دیگر شک داشته باشد، آن الکل پاک می باشد.
- از آیت الله مکارم شیرازی درباره مواردی که الکل حکم دارو دارد (به طور مثال مسموم شدن با متانول) و خوردنش ضروری است سوال شد. ایشان پاسخ دادند اگر که الکل از انواع مست کننده و در غلظت های قابل نوشیدن است تنها در صورتی نوشیدن آن جایز است که ضرورت قطعی داشته باشد و دارویی بدون جانشین و منحصر به فرد بوده باشد که عمدتا این چنین نیست.
- ایشان استفاده از دارو های تزریقی و شربت ها را که در ترکیب آن ها مقداری الکل وجود داشته باشد در صورتی که الکل طبی در آن به کار رفته باشد و در شرایط فعلی جنبه مست کننده نداشته باشد، اشکالی ندارد.
- همچنین بر اساس نظر ایشان الکلی که برای ضد عفونی نمودن ناف بچه یا محل تزریقات و یا پس از آن استفاده می شود پاک می باشد جز اینکه با خون مخلوط گردد.
- علاوه بر آن چه بیان شد آیت الله مکارم شیرازی فرمودند که تمام الکل هایی که درجه غلظت آن ها بالا می باشد و به سبب غلظتی که دارند نمی توان آن ها را نوشید هر چند مواد سمی در آن ها نباشد، پاک هستند و تفاوتی میان الکل پزشکی و صنعتی نیست ولی الکل هایی که درجه غلظت آن ها به حدی است که می توان آن را نوشید از لحاظ طهارت اشکال دارند.
نظر دیگر مراجع بزرگ تقلید درباره استفاده از الکل و موادی که در آن الکل به کار رفته است.
- آیت الله صافی گلپایگانی [4] فرمودند که الکل های صنعتی و سفید اگر که از الکل مست کننده ای که در اصل مایع بوده تهیه نگردیده باشد و یا در این مورد شک و شبهه ای وجود داشته باشد آن الکل پاک است. همچنین عطرهایی که در کشورهای مختلف (مسلمان و غیر مسلمان) ساخته می شوند در صورتی که در پاکی یا نجاست آن ها شک وجود داشته باشد محکوم به طهارت و پاکی اند.
- حضرت آیت الله شبیری زنجانی در این باره بیان داشته اند که اگر در اینکه آن الکل از مایع مسکر گرفته شده است اطمینانی وجود نداشته باشد، الکل پاک بوده و در فرض شک نیز تحقیق لازم نمی باشد.
- آیت ا… نوری همدانی [5] فرمودند که الکل صنعتی که برای اموری چون رنگ نمودن درب و میز و صندلی و … استفاده می شود اگر که آدمی نداند که از چیزی که مسکر و روان (مایع) است درست شده است، پاک می باشد.
منابع:
[1] اجوبه استفتائات سایت رهبری (leader.ir)
[2] برگرفته از سایت آیت الله سیستانی به آدرس: sistani.org
[3] برگرفته از سایت معظم له، makarem.ir
[4] استخراج شده از سایت saafi.com
[5] Noorihamedani.ir