پیرامون زندگانی حضرت مهدی (عج)، مهدویت و دوران پیش و پس از ظهور سوالات فراوانی وجود دارد که توسط کارشناسان این حوزه و بر اساس آیات قرآنی و روایات منقول از بزرگان دین (رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع)) پاسخ داده شده اند، در این مطلب و در ادامه سلسله مطالب «سوال و جواب هایی درباره امام زمان (عج) و مهدویت» برخی دیگر از این سوالات را به همراه جواب هایشان برای بهره مندی شما قرار داده ایم.
سوال 1: آیا در هنگام ظهور و برقراری حکومت توسط امام زمان (عج) تمام مردم دنیا مسلمان خواهند شد؟
یکی از سوالاتی که همواره پرسیده می شود این است که پس از ظهور حضرت تمام مردم مسلمان می شوند، یا نه برخی بر دین خود یاقی می مانند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که بر اساس دلایل قرآنی و روایی موجود این امر قطعی است که حکومت اسلام و عدالت تمام دنیا را در برخواهد گرفت و دین اسلام بر تمام ادیان موجود پیروز خواهد شد اما این بدین معنا نیست که همه ی افراد به دین اسلام در می آیند بلکه طبق برخی دیگر از دلایل قرآنی و روایی، در زمان حکومت حضرت مهدی (عج)، افرادی وجود دارند که مطلقا مسلمان نشده اند.
از جمله دلایل قرآنی می توان به دو آیه 14 و 64 سوره مائده اشاره کرد که خداوند درباره مسیحیان و یهودیان فرموده است که در میان آن ها تا روز قیامت دشمنی و کینه افکندیم.
و از دلایل روایی نیز می توان به روایتی که از امام صادق (ع) نقل گردیده است، بسنده کرد. ابو بصیر از یاران ویژه امام صادق (ع) می گوید که در محضر حضرت عرض کردم که قائم با اهل ذمه (نصرانی، یهودی و …) چه خواهد کرد؟ امام (ع) فرمودند که همانند پیامبر (ص) صلح و مسالمت با آن ها را در پیش می گیرد و آن ها نیز با کمال ذلت «جزیه» به او پرداخت خواهند کرد. دوباره سوال کردم که اگر در آن دوران کسی با شما به دشمنی برخیزد، چه می شود؟ ایشان فرمودند: در حکومت و دولت ما فرصتی برای خصومت و دشمنی نیست به این دلیل که پروردگار متعال در آن زمان ریختن خون آن ها را بر ما حلال نموده است. امروز به قتل رساندن آنان بر ما و شما حرام گشته است، پس کسی تو را مغرور نسازد، زیرا زمانی که قائم قیام نمود، خداوند متعال انتقام پیامبرش و ما را از دشمنان خواهد ستاند.
نکته مهم: عدالت و حکومت مهدوی را نباید به معنای از دَم تیغ گذراندن پیروان دیگر ادیان دانست و اگر که فردی اینگونه فکر می کند کاملا اشتباه کرده و باید در رای خود تجدید نظر نماید، در حقیقت حضرت می آید تا با پیروان دیگر ادیان به صلح و مسالمت رفتار نماید و سیره پیامبر را که همان شفقت، رحمت و اطاعت از امر باری تعالی است را جاری سازد. البته در آن زمان فتنه گرانی وجود دارند (مسلمان و غیر مسلمان) که قطعا در دادگاه عدالت مجازات خواهند شد.
سوال 2: در هنگامه قیام، حضرت مهدی (عج) با شمشیر به مبارزه برمی خیزد؟
از دیگر سوالات حوزه مهدویت این است که آیا با تمام این پیشرفت هایی که وجود دارد و تغییراتی که در حوزه های مختلف از جمله در زمینه نظامی صورت گرفته است، آیا همچنان امام مهدی (عج) با شمشیر قیام می کند؟ در جواب به این سوال باید گفت که شمشیر نماد، سمبل و کنایه ای از قدرت و همچنین نیروی نظامی است همانطور که قلم کنایه ای از علم و فرهنگ می باشد. بدون تردید در میادین نبرد پیشینیان، به جز شمشیر ابزار جنگی دیگری نیز وجود داشته است اما همواره در ضرب المثل ها برای نشان دادن قدرت و توان نظامی از واژه و تعبیر شمشیر استفاده شده است. با توجه به توضیح مختصری که داده شد، می توان دریافت که منظور از قیام حضرت با شمشیر، تکیه نمودن به قدرت و توان است تا برخی گمان نکنند که حضرت قائم که مصلح کل جهان است تنها واعظ و معلم است و رسالتش اندرز دیگران است، بلکه او را رهبری دور اندیش بدانند که در ابتدا از منطق بهره گیری کند و زمانی که گفتار و سخن حق سودی نبخشد متوسل به قدرت گردد.
در واقع وظیفه اصلی حضرت تنها تبین راه نیست بلکه به ثمر رساندن قیام تکاملی اسلام و رساندن آن به هدف و مقصود مطلوب و درست است.
سوال 3: مسئله و موضوع قرقسیا چیست و رابطه اش با ظهور حضرت مهدی (عج) چگونه است؟
قرقیسیا یا قریه سبا در حقیقت شهری در سوریه است که در نزدیکی مرز میان این کشور و عراق واقع شده است. در نشانه های ظهور مربوط به خروج سفیانی آمده است: او (سفیانی) به محلی به نام قرقیسیا وارد شد و اتفاق بزرگی برای آن در آنجا رخ خواهد داد [1].
امیر مومنان علی (ع) فرمودند: سفیانی، در شام بر اعداء پیروز می گردد. بعد از آن، میان او و دشمنانی دیگر در قرقسیا نبردی رخ می دهد که پرندگان آسمان و درندگان زمین، از بقایای کشته ها سیر می شوند [2].
البته در منبعی دیگر قرقسیا را مکانی در کنار نهر فرات معرفی کرده اند [3].
سوال 4: چگونه است که حضرت عیسی (ع) به عنوان پیامبر، پشت سر امام زمان (ع) نماز می‌خواند؟
همانطور که می دانید، حضرت عیسی (ع) و امام مهدی (عج) هر دو، پیشوایان مردم هستند که یکی نبی و دیگری امام است. اگر که آنان در مکانی اجتماع نمایند و امام، سِمَت پیشوایی پیدا کند، قهراً نسبت به دومین پیشوا که پیامبر و رسول است مقتدا و پیشوا می باشد و همچنین آگاهیم که هر دو پیشوا معصوم بوده و از انجام اعمال ناپسند بری و پاک هستند و هیچ یک کار یا عملی را که از حریم شریعت الهی بیرون است و مخالف با امر الهی است را برای خود مدعی نمی شوند. به همین دلیل امام، برتر از مأموم، که حضرت عیسی (ع) است، می باشد چون که از رسول اکرم (ص) فرمودند: امام جماعت باید پیشوا و مقتدای جماعت باشد، حال اگر دو نفر مساوی بودند آنکه اعلم تر است، و اگر که در علم نیز یکسان بودند، آنکه فقاهت بیشتر دارد، حال اگر در فقاهت نیر برابر بودند، آنکه سابقه ی دینی او بیشتر است و چنانچه در این مورد نیز مساوی بودند، آن که خوش صورت است امام می گردد و با او نماز می گزارند. پس به طور قطع اگر که امام مهدی (عج) از برتر بودن حضرت عیسی علیه السلام نسبت به خود اگاه باشد، جایز است که او مأموم گردد و حضرت عیسی علیه السلام امام و بلعکس.
منابع:
[1] امام مهدی از ولادت تا ظهور، سید محمدکاظم قزوینی، صفحه های 454 ,251
[2] فرهنگ موعود، حسین کریم‌شاهی بیدگلی، ص ۱۸۸
[3] بحارالأنوار، ج ۱۳؛ مهدی موعود، ترجمه علی دوانی، ص ۹۸۳
- تلاوت ترتیل آیه 54 سوره مائده – محمد ایوب
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هر کس از شما، از آیین خود بازگردد، (به خدا زیانی نمی‌رساند؛ خداوند جمعیّتی را می‌آورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند؛ آنها در راه خدا جهاد می‌کنند، و از سرزنش هیچ ملامتگری هراسی ندارند. این، فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته ببیند) می‌دهد؛ و (فضل) خدا وسیع، و خداوند داناست.