شرح و تفسیر دعای سوم صحیفه سجادیه (بخش سوم)

در این مطلب به ادامه شرح و تفسیر دعای سوم صحیفه سجادیه خواهیم پرداخت.

بخش هفتم دعای سوم صحیفه سجادیه

وَ الَّذِي بِصَوْتِ زَجْرِهِ يُسْمَعُ زَجَلُ الرُّعُودِ، وَ إِذَا سَبَحَتْ بِهِ حَفِيفَةُ السَّحَابِ الْتَمَعَتْ صَوَاعِقُ الْبُرُوقِ. وَ مُشَيِّعِي الثَّلْجِ وَ الْبَرَدِ، وَ الْهَابِطِينَ مَعَ قَطْرِ الْمَطَرِ إِذَا نَزَلَ، وَ الْقُوَّامِ عَلَى خَزَائِنِ الرِّيَاحِ، وَ الْمُوَكَّلِينَ بِالْجِبَالِ فَلَا تَزُولُ.

و سلام و درود بر آن مَلکی که به صدای فریاد او، غرش رعدها به گوش می رسد و شنیده می شود و زمانی که ابر خروشان توسط او حرکتی سریع و شتابانه داشته باشد، صاعقه ها به صورت برق آسا می درخشند. و درود و سلام بر آن ملائکی که به همراه برف و تگرگ هستند، و سلام و درود بر فرشتگانی که با قطره های باران زمانی که ببارند، نازل می گردند و سلام بر آن دسته از فرشتگان که متولی و سرپرست خزائن بادها می باشند و بر گماشته شدگان بر کوه ها تا فرو نریزند و از مکان خود در نروند.

• شرح و تفسیر بخش هفتم

حرکت ابرها و ایجاد رعد و برق اگر چه خود به سبب یک سری علت خاص و مشخص که در نظام هستی معین گشته اند، صورت می گیرد اما نباید فراموش کرد که آنچه که از لحاظ عقلی برای ما اثبات شده است، کل مسئله نیست و ما هیچ گاه نمی توانیم به همه ی رمز و راز نظام آفرینش پی ببریم و آن چیزی را که یاد داریم تنها بخشی از حقیقت ها و اسرار تاثیر گذار در جهان می باشند همانطور که در قرآن کریم سوره اسرا آیه 85 آمده است: و از عِلم و دانش به شما داده نشد مگر کمی.

علاوه بر چیزی که گفته شد علت های غیر مادی جهان که خداوند آن ها را ملائکه خوانده است، به دلیل اینکه مادی نمی باشند توسط آدمی قابل مشاهده و آزمایش نیستند و انکار و تکذیب هر آنچه که دیده نمی شود نشان دهنده بی‌خبری و جهل آدمی است.

بخش هشتم دعای سوم صحیفه سجادیه

وَ الَّذِينَ عَرَّفْتَهُمْ مَثَاقِيلَ الْمِيَاهِ، وَ كَيْلَ مَا تَحْوِيهِ لَوَاعِجُ الْأَمْطَارِ وَ عَوَالِجُهَا وَ رُسُلِكَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ إِلَى أَهْلِ الْأَرْضِ بِمَكْرُوهِ مَا يَنْزِلُ مِنَ الْبَلَاءِ وَ مَحْبُوبِ الرَّخَاءِ.

سلام و درود بر ملائکی که وزن آب ها، اندازه و میزان باران های سیل آسا که سبب گرفتاری و بلا می گردند و مقدار قطره های متراکم باران ها را به آنان شناسانده ای، و سلامی بر فرشتگان و فرستادگانت به سوی اهل زمین که به سبب نزول بلا و اتفاقات ناخوشایند و یا گشایش و اهدا نمودن رحمت و همچنین آرامش نازل می شوند.

• شرح و تفسیر بخش هشتم

در آیات بسیاری از قرآن کریم نظیر آیه 86 سوره نساء، آیه 47 سوره انبیا، آیه 5 سوره الرحمن، آیه 96 سوره انعام خداوند متعال از نظم دقیق حاکم بر نظام آفرینش و حسابگری سخن گفته است. بر این اساس می توان گفت که هر آنچه که در این دنیا رخ می دهد از حساب و نظم دقیقی برخوردار می باشد و تمام چیزهایی که در عالم آفرینش وجود دارند از سنت تغییر ناپذیر خداوند جدا نمی باشند و تماما در دایره قانون عام الهی قرار دارند.

پس اگر که طوفان بزرگی رخ بدهد، تعداد قطره های باران و میزان موج های خروشان و همچنین مقدار تمام آب ها به طرز بسیار دقیقی محاسبه شده اند و هیچ چیزی از حیطه علم الهی بیرون نخواهد ماند همانطور که در آیه 59 سوره انعام گفته شده است که افتادن برگی از درخت نیز تحت عِلم و سیطره خداوند است و حضرت حق بدان آگاه است. پس غیرقابل باور نیست که فرشتگان الهی که وظیفه حسابرسی دارند و تیز بین هستند، وزن تمام آب ها، میزان قطره های باران و … را بدانند.

بلاها و اتفاقات ناگواری که برای مردم دنیا رخ می دهند ناشی از کارها و اعمال نادرستی است که انسان ها انجام می دهند. این بلاها نیز توسط ماموران الهی (ملائکه) بر مردم نازل می گردند و به یک باره قوم و یا نسلی را به نابودی می کشانند (در آیات 69،70 ،81 و 82 سوره هود به برخی از بلاها که یک باره بر آدمیان نازل شده، اشاره شده است).

البته این ملائکه حامل بشارت، گشایش و رحمت برای آدمیان نیز می باشند.

پس می بایست به این اصل اعتقاد داشت که هر آنچه که در این دنیا اتفاق می افتد و آدمی ظاهر آن را تنها می بیند تماما به امر الهی و به وسیله ملائکه مامور صورت می پذیرند.

بخش نهم دعای سوم صحیفه سجادیه

وَ السَّفَرَةِ الْكِرَامِ الْبَرَرَةِ، وَ الْحَفَظَةِ الْكِرَامِ الْكَاتِبِينَ، وَ مَلَكِ الْمَوْتِ وَ أَعْوَانِهِ، وَ مُنْكَرٍ وَ نَكِيرٍ، وَ رُومَانَ فَتَّانِ الْقُبُورِ، وَ الطَّائِفِينَ بِالْبَيْتِ الْمَعْمُورِ، وَ مَالِكٍ، وَ الْخَزَنَةِ، وَ رِضْوَانَ، وَ سَدَنَةِ الْجِنَانِ.

و سلام و درود بر آن سفیران و فرستادگان الهی نیکوکار و اهل کرامت و کاتبان بزرگواری که وظیفه ی حفظ اعمال انسان ها را بر عهده دارند و سلام بر مَلک الموت (فرشته مرگ) و یاران او و نکیر و منکر و رومان فرشته ی که آزماینده اهل قبور است، و سلام و درود بر طواف کنندگان بیت المعمور و بر مالک و نگاهبانان و رضوان (نگهبان بهشت) و خدمتگزاران بهشت.

• شرح و تفسیر بخش نهم

در این بخش امام زین العابدین (ع) بر برخی دیگر از ملائکه الهی درود و سلام فرستاده است. ایشان بر فرشتگانی که نازل می شوند و همراه خود نعمت ها، هدیه ها و برکت های زیادی دارند و همواره پیامدهای خوب همچون سلامتی و عافیت را به دنبال خود دارند و به دلیل عصمت دارای کرامت، نیکی و فضائل زیادی هستند و خداوند به آنان صفت کرام برره (سوره عبس) را نسبت داده اس، سلام و درود فرستاده است.

همچنین امام سجاد (ع) بر فرشتگانی که وظیفه ی نوشتن و کتابت اعمال و کردار انسان ها را دارند و جملگی آنان را حفظ می کنند، سلام و درود فرستاده است. این ملائکه در روز جزا نوشته ای دقیق به دست انسان ها می دهند تا آن را بخوانند. متن نوشته به گونه ای دقیق نوشته شده که خود آدمیان نیز از دیدن آن تعجب می کنند.

علاوه بر این ها در این بخش بر نکیر و منکر که وظیفه ی سوال درباره منکرات یا همان ناشناخته ها دارند (گفته می شود برای مومنان الهی بشیر و مبشر مامور می گردند) و بر فرشته ی مرگ حضرت عزرائیل سلام الله علیها و یاران او سلام و درود فرستاده است.

حضرت سجاد علیه السلام بر رومان فتان القبور که آزمایش کننده اموات است و خود مُرده را طلب می نماید و بر ملائکه مخصوص که وظیفه طواف بر بیت المعمور را برعهده دارند و همچنین بر مالک نگاهبان دوزخ و رضوان نگهبان و دربان بهشت برین سلام و درود فرستاده است.

منبع: سایت موسسه معراج النبی

 

• تلاوت تحقیق آیه 6 سوره تحریم – استاد منشاوی