عموما هر ساله با نزدیک شدن به پایان ماه مبارک رمضان، تعداد سوالات پرسیده شده مرتبط با زکات فطره یا همان فطریه از سوی مردم برای دانستن احکام آن و عمل درست به آن بیش‌تر می‌شود. از این رو بر آن شدیم تا در این مطلب به برخی از پر تکرارترین این پرسش‌ها پرداخته و نظر و استفتائات آیت الله مکارم شیرازی را به نگارش در آوریم.
سوالات پر تکرار در زمینه زکات فطره
- فردی که مخارج سال خود را ندارد و به عنوان فقیر شرعی شناخته می‌شود، پرداخت فطریه واجب است؟
پرداخت فطریه را بر فرد فقیر واجب نمی‌دانند.
- چه زمانی می‌بایست فطریه پرداخت شود؟
زمان ادا کردن زکات فطره، روز عید سعید فطر و پیش از انجام نماز عید است. پس فردی که نماز عید را می‌خواند می‌بایست پیش از نماز آن را ادا کند اما اگر که نماز نمی‌خواند قادر است آن را تا ظهر روز عید به تاخیر اندازد.
- فطریه سربازان بر عهده چه کسی است؟
مخارج سرباز در سرباز خانه یا میدان نبرد بر عهده دولت می‌باشد اما فطریه آنان بر دولت واجب نیست و اگر که شرایط پرداخت در خود سرباز جمع است، لازم است خود فطره را بپردازد.
- فطریه خانمی که همسر او نفقه‌اش را پرداخت نمی‌کند بر عهده چه کسی است؟
خانمی که شوهر او نفقه‌اش را پرداخت نمی‌کند و نانخور فردی دیگر است، فطریه‌اش بر عهده شخصی است که نانخور او به شمار می‌رود. ناگفته نماند خانمی که غنی باشد و از مال خویش خرج می‌کند، خود شخصا می‌بایست فطریه را بپردازد.
- فطریه کسی که روز آخر ماه مبرک رمضان از دنیا برود چگونه محاسبه خواهد شد؟
شخصی که پیش از غروب بمیرد پرداخت فطره او واجب نیست و خانواده‌اش در صورت دارا بودن شرایط خود لازم است فطریه خویش را بپردازند و هر آن‌کس که پس از غروب آخرین روز ماه مبارک رمضان بمیرد می‌بایست فطریه او و خانواده‌اش را از مال او بدهند.
- هر گاه فردی پس از غروب نانخور خانواده شود، پرداخت فطریه‌اش چه حکمی دارد؟
هر وقت پس از غروب آفتاب شب عید فطر فردی بچه دار شود یا کسی نانخور او شود، استحباب دارد که فطره او را بپردارد اما امر واجبی نیست.
- در صورتی که آدمی برای پرداخت زکات فطره دسترسی به فقیر ندارد، لازم است چه کند؟
اگر که دسترسی به فقیر وجود نداشت، فرد می‌تواند بخشی از مال خویش را به نیت فطره جدا نموده و برای مستحقی کنار بگذارد. پس هر وقت خواست آن را بدهد، لازم است نیت فطریه کند.
- آیا می‌شود فطریه غیر سادات را به سادات داد؟
آن کس که سادات است نمی‌تواند از غیر سادات فطریه دریلفت کند.
- آیا فرد فقیر می‌تواند فطریه را در مواردی غیر از خوراک مصرف کند؟
می‌تواند و اشکالی ندارد.
- چه مدت زمانی می‌بایست شخص مهمان صاحبخانه باشد تا به عنوان نانخور او به شمار رود؟
در فرض سوال، برای نانخور شدن، چهار یا پنج روز کفایت می‌کند.
- آیا فطریه مهمان بر عهده صاحبخانه می‌باشد؟
فطریه شخص مهمان بر عهده صاحب خانه نیست مگر این‌که فرد به مدت چند شب مهمان او باشد به گونه‌ای که نانخور او به شمار رود.
- زکات فطره مهمان بر عهده چه کسی است؟
مهمانی که قبل از غروب آفتاب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و نانخور او به شمار رود (بدین معنا که مهمان تصمیم دارد مدتی را در نزد میزبان بماند)، پرداخت زکات فطره او بر میزبان واجب است. اما اگر که تنها برای شب عید دعوت شده باشد، فطریه او بر صاحب خانه واجب نیست. همچنین اگر که شخصی بدون رضایت صاحبخانه مهمان گردد احتیاط واجب آن است که فطره او را فرد میزبان بدهد. علاوه بر این فطریه شخصی که انسان را مجبور نموده که خرجی‌اش را بپردازد.
- هر زمان میزبان مقلد مرجعی باشد که فطریه کسی که تنها شب عید را مهمان میزبان است بر عهده میزبان نمی‌داند و مهمان مقلد مرجعی است که زکات فطره چنین شخصی را بر عهده میزبان می‌داند، تکلیف پرداخت زکات فطره مهمان چه می‌شود؟ عکس این قضیه چطور است؟
هر زمان میزبان مقلد مرجعی باشد که زکات فطره شخصی که تنها شب عید را مهمان شخص میزبان باشد، بر عهده میزبان نداند و مهمان از مرجعی تقلید کند که فطریه چنین شخصی را بر عهده میزبان بداند، زکات فطره بر عهده هیچ یک از آن‌ها نیست اما اگر که عکس آن باشد، هر دو می‌بایست زکات فطره را پرداخت نماید و البته مانعی نیست که یکی از آن دو اجازه گرفته به نیابت پرداخت نماید.