حدیث درباره طلاق

خانواده جامعه و نهادی است که از قدیم الایام، در طی اعصار مختلف و در ادیان و مذاهب گوناگون به آن پرداخته شده است و از اهمیت آن سخن گفته شده است. در دین اسلام نیز به این جامعه کوچک توجه ویژه‌ای و به خصوصی شده و مرتبه‌ی والایی به آن اختصاص داده شده است به گونه‌ای که در آیات بسیاری از قرآن مجید به آن اشاره و درباره آن سخن گفته شده است و به امر ازدواج نه تنها در کتاب آسمانی قرآن که در روایات نقل شده از بزرگان دین که خود برگرفته از معارف و آموزه‌های الهی و قرآنی‌اند، سفارش شده است. در مقابل این تشویق و تاکید، طلاق و فروپاشی این نهاد را ناپسند و زشت عنوان کرده است به طوری که در احادیث از آن به عنوان منفورترین و زشت‌ترین حلال‌ها یاد شده است. در واقع به دلیل پیامدهای بد روحی، روانی و اجتماعی فراوانی و تاثیرات و بار منفی که این عمل به دنبال دارد، انجام آن مذمت شده است و مبغوض و زشت بیان شده است. در این مطلب برخی از احادیث روایت شده از ائمه معصوم علیهم اسلام درباره این حلال نکوهش شده (حدیث درباره طلاق) را برای استفاده شما گردآوری نموده‌ایم.

طلاق در کلام رسول الله (ص)

• ما زالَ جَبْرئیلُ یوصینی فِی امْرِالنِّساءِ حَتَّی ظَنَنْتُ انَّهُ سَیحْرِمُ طَلاقُهُنَ [1].

همواره و به صورت مداوم جبرئیل مرا درباره زنان سفارش می‌نمود تا جایی که گمان کردم طلاق دادن آن‌ها به زودی حرام می‌گردد.

• اوْصانی جَبْرَئیلُ بِالْمَرْأَةِ حَتّی ظَنَنْتُ انَّهُ لا ینْبَغی طَلاقُها الّا مِنْ فاحِشَةٍ مُبَینَةٍ [2].

جبرئیل آن‌گونه مرا در خصوص زنان سفارش می‌نمود که گمان کردم جز در فحشای روشن و آشکار طلاقشان جایز نمی‌باشد.

• ألا و إنَّ اللّه‏َ عَزَّوجلَّ و رَسُولَهُ بَرِيئانِ مِمَّن أضَرَّ بِامرَأةٍ حتّى تَختَلِعَ مِنهُ [3].

بدانید و آگاه باشید که خداوند عز و جل و پیامبر او بیزاری جسته‌اند از شخصی که زن خویش را چنان آزار دهد تا آن زن طلاق خُلع بگیرد (طلاق خُلق طلاقی است که زن در ازای بخشیدن مهریه یا فدیه طلاق خویش را می‌گیرد).

• لَا تُطَلِّقُوا النِّسَاءَ إِلَّا مِنْ رِيبَةٍ ، فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الذَّوَّاقِينَ وَ لَا الذَّوَّاقَاتِ ‌[4].

زنان را طلاق ندهید مگر به دلیلی محکم، چرا که خداوند زنان و مردان تنوع طلب را دوست نمی‌دارد.

• أَيُّمَا امْرَأَةٍ سَأَلَتْ زَوْجَهَا طَلاَقًا فِي غَيْرِ مَا بَأْسٍ فَحَرَامٌ عَلَيْهَا رَائِحَةُ الْجَنَّةِ [5].

هر زنی که بی دلیل طلاق خویش را از شوهرش بخواهد، پس بر او بوی بهشت حرام می‌گردد.

• إنَّ اللّه َيُبغِضُ الطلاقَ و يُحِبُّ العَتاقَ [6].

همانا خداوند از طلاق دادن نفرت دارد و آزاد کردن بنده را دوست می‌دارد.

• ما أحَلَّ اللّه ُشيئا أبغَضَ إلَيهِ مِن الطَّلاقِ[7].

خداوند متعال چیزی را که در نزد او منفورتر از طلاق می‌باشد حلال ننموده است.

• تَزَوَّجُوا وَ لَا تُطَلِّقُوا فَإِنَّ الطَّلَاقَ یَهْتَزُّ مِنْهُ الْعَرْش [8].

ازدواج کنید و جدا نگردید (طلاق)، چون که از این نوع جدایی (طلاق) عرش خدا به لرزه خواهد افتاد.

سخن امامان (ع) درباره طلاق

امام محمد باقر (ع)

• إنّ اللّه َ عَزَّوجلَّ يُبغِضُ كُلَ مِطلاقٍ ذَوّاقٍ [9].

همانا خداوند عز و جل نفرت دارد از هر کس که زیاد طلاق می‌دهد و هر از گاهی همسری بر می‌گزیند.

• مَرَّ رسولُ اللّه ِ برَجُلٍ فقالَ: ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ ؟ قالَ : طَلَّقتُها يا رسولَ اللّهِ، قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍ؟! قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍثُمّ قالَ : إنَّ الرجُلَ تَزَوَّجَ فَمَرَّ بهِ النبيُّ صلى الله عليه و آله فقالَ : تَزَوَّجتَ ؟ قالَ : نَعَم، ثُمّ قالَ لَهُ بعدَ ذلكَ : ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ؟ قالَ : طَلَّقتُها، قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍ؟! قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍ ثُمّ إنّ الرجُلَ تَزَوَّجَ فَمَرَّ بهِ النبيُّ صلى الله عليه و آله، فقالَ : تَزَوَّجتَ؟ فقالَ : نَعَم، ثُمّ قالَ لَهُ بَعدَ ذلكَ : ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ؟ قالَ : طَلَّقتُها، قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍ؟! قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍفقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ يُبغِضُ أو يَلعَنُ كُلَّ ذَوّاقٍ مِنَ الرِّجالِ، و كُلَّ ذَوّاقَةٍ مِن النِّساءِ [10].

پیامبر اکرم (ص) به مردی برخورد و از او سوال کرد که برای همسر خویش چه کرده‌ای؟ آن مرد گفت: ای رسول خدا او را طلاق دادم. رسول الله (ص) پرسید: بدون هیچ دلیل و ایرادی؟ آن مرد جواب داد: بدون هیچ دلیل و ایرادی. آن شخص دوباره ازدواج نمود، پیامبر (ص) دوباره به او برخورد کرد و پرسید: ازدواج کردی؟ آن مرد گفت: آری ازدواج کردم، پس از درنگی از او سوال کرد: همسرت چه می‌کند؟ آن مرد عرض کرد که او را طلاق دادم. حضرت فرمودند: بدون هیچ ایراد و دلیلی؟ مرد گفت: بدون هیچ گونه ایرادی؟ آن شخص گفت:آری بدون هیچ دلیل و ایرادی. پیامبر اکرم (ص) پس از شنیدن این سخن فرمودند: خداوند عز و جل نفرت دارد (دشمن می‌دارد) یا لعنت می‌کند مردان و زنان تنوع طلب را که همواره همسر خویش را تغییر می‌دهند.

امام صادق (ع)

• تزوجوا ولا تطلقوا فإن الله لا يحبالذواقين و الذواقات [11].

ازدواج کنید و طلاق نگیرید، همانا خداوند متعال مردان و زنان تنوع طلب را دوست نمی‌دارد.

• ما مِن شَیءٍ أبغَضُ إلَی اللّه‏ِ عَزَّ و جَلَّ مِن بَیتٍ یَخرَبُ فِی الإِسلامِ بِالفُرقَةِ ـ یَعنی بِالطّلاقِ. ثُمَّ قالَ أبو عبدِاللّه‏ِ علیه ‏السلام: إنَّ اللّه‏َ عَزَّ و جَلَّ إنَّما وَکَّدَ فِی الطَّلاقِ وکَرَّرَ فیهِ القَولَ مِن بُغضِهِ الفُرقَة [12].

امام صادق علیه السلام از قول پیامبر (ص) فرمودند: هیچ چیز در نزد خداوند عز و جل نفرت انگیزتر از خانه‌ای در اسلام نیست که با جدایی خراب می شود – یعنی طلاق – سپس فرمودند: همانا خداوند عز و جل بدین سبب است که نسبت به طلاق ندادن تاکید نموده و بارها از آن سخن گفته است،که از جدایی نفرت دارد.

• إنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ يُحِبُّ البيتَ الذي فيهِ العُرسُ، و يُبغِضُ البيتَ الذي فيهِ الطلاقُ، و ما مِن شَيءٍ أبغَضَ إلى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ مِن الطلاقِ [13].

همانا خداوند متعال خانه‌ای را که در آن عروسی است دوست می‌دارد و از خانه‌ای که در آن طلاق باشد نفرت دارد و در نزد خدا هیچ چیز نفرت انگیزتر از طلاق نیست.

امام رضا (ع)

• و عِلَّةُ الطلاقِ ثلاثا لِما فيهِ مِن المُهلَةِ فيما بينَ الواحِدَةِ إلى الثلاثِ؛ لرَغبَةٍ تَحدُثُ أو سُكونِ غَضَبٍ إن كانَ، و لِيَكُونَ ذلكَ تَخويفا و تَأديبا للنِّساءِ و زَجِرا لهُنَّ عن مَعصيَةِ أزواجِهِنَّ فَاستَحَقَّتِ المرأةُ الفُرقَةَ و المُبايَنَةَ لدُخُولِها فيما لا يَنبَغي مِن مَعصيَةِ زَوجِها، و عِلَّةُ تَحريمِ المرأةِ بعدَ تِسعِ تَطليقاتٍ فلا تَحِلُّ لَهُ أبدا عُقوبَةً؛ لئلاّ يُتَلاعَبَ بِالطلاقِ، و لا تُستَضعَفَ المرأةُ، و لِيَكُونَ ناظِرا في اُمورِهِ مُتَيَقِّظا مُعتَبِرا، و لِيَكونَ يائسا لَها مِن الاجتِماعِ بعدَ تِسعِ تَطلِيقاتٍ [14]

به این دلیل سه طلاق مقرر گشته است که از طلاق اول تا سوم مهلت و فرصتی می‌باشد برای آن که میلی به از سر گرفتن دوباره زندگی زناشویی به وجود آید یا اگر که عصبانیتی در کار بود از بین برود و همچنین برای آن که زنان متنبه شده و از نافرمانی شوهران باز ایستند چون که زن به این سبب مستحق طلاق گشته که مرتکب عمل نادرست نافرمانی شوهرش شده است. دلیل حرام شدن ابدی یک زن بر مرد پس از نُه طلاق این است که مرد، طلاق را بازیچه قرار ندهد و به زن زور نگوید و در اعمال و کارهای خویش با چشمی باز و عبرت آموز نگاه کند و آگاه باشد که پس از نُه طلاق از زندگی کردن با او برای ابد محروم می‌گردد.

منابع:

[1] مستدرک الوسائل، حدیث 16621

[2] وسایل الشیعه، ح 25333

[3] ثواب الأعمال : ص 338 ح 1

[4] کنز العمال، ج 2، ص 622

[5] کنز العمال، ج 16، ص 382

[6]  كنز العمّال : ۲۷۸۷۰

[7] كنز العمّال : ۲۷۸۷۱

[8] مکارم الأخلاق، ص ۱۹۷

[9] الکافی، 4/55/6

[10] الكافي : ۶/۵۴/۱

[11] مکارم الاخلاق، ج 1، ص 432

[12] الکافی، ج 5، ص 328

[13] الكافي : ۶/۵۴/۳

[14] علل الشرائع : ۵۰۷/۱

• تلاوت ترتیل آیه 1 سوره طلاق – سعد الغامدی