حج فریضه و عبادتی مهم و واجب در دین مبین اسلام است که مجموعه ای از اعمال معین را شامل می شود که در ماه ذی حجه در شهر مکه و بخش های اطراف آن همچون سرزمین مِنا انجام می شوند. در قرآن کریم سوره ای به این نام وجود دارد و درباره این عمل مهم سخن گفته شده است همچنین احادیث و روایات بسیاری از رسول الله (ص) و امامان معصوم علیهم السلام درباره آداب حج و اهمیت آن که بزرگ ترین اجتماع مسلمانان به شمار می رود، نقل شده اند.
در این مطلب به نقل، احادیث گفته شده درباره فریضه مهم حج پرداخته خواهد شد.
احادیث نقل شده از پیامبر اکرم (ص) درباره موضوع حج
- الحَجُ یَنفِی الفَقرَ [1]
حج فقر و نداری را از میان بر می دارد.
- مَنْ لَبّی فی إحرامِهِ سَبعینَ مَرَّةً إیماناً و إحتِساباً أشهَدَ الله لَه أَلْفَ أَلْفَمَلکٍ بِبَرائهٍ من النارِ و برائهٍ من النفاقِ [2].
هر فردی که در زمان احرام هفتاد مرتبه از روی ایمان و برای ثواب خواستن، لبیک بگوید، خدای عز و جل هزار هزار فرشته و مَلک را برای او به دوری و برائت از آتش و همچنین نفاق شاهد می گیرد.
- مَن حَجَّ بمالٍ حَرامٍ فقالَ : لَبَّيْكَ اللّهُمَّ لَبَّيْكَ ، قالَ اللّه ُ لَهُ : لا لَبَّيْكَ و لا سَعْدَيْكَ ، حَجُّكَ مَردودٌ علَيكَ [3].
هر کس با مال حرام حج گزارد و بگوید: لبیک اللهم لبیک، خداوند متعال به او خواهد گفت: لا لبیک و لا سعدیک، حجت برای خود باد (مردود است).
احادیث نقل شده از ائمه اطهار علیهم السلام
امام علی (ع) می فرمایند:
- الحاجُّ والمُعتَمِرُ وَفْدُ اللهِ، ویَحْبُوهُ بِالمَغْفِرَةِ [4]
حاجی و فرد عُمره گزار (حج عمره مشرف شده است) مهمان خدایند و خداوند متعال به آنان مغفرت و آمرزش هدیه می کند.
- مَن تَرَكَ الحَجَّ لِحاجَةٍ مِن حَوائجِ الدُّنيا لَم يُقْضَ حتّى يَنْظُرَ إلى المُحَلِّقينَ [5].
هر کس که فریضه حج را برای حاجتی از حاجات دنیا ترک کند تا زمانی که حجاج را نبیند (خود به حج برود و یا حاجیان از حج بازگردند) نیاز و مشکل او برطرف نخواهد شد.
امام زین العابدین (ع) فرموده است:
- يا مَعْشَرَ مَنْ لَمْ يَحِجَّ اسْتَبْشَرُوا بِالْحاجِّ إذا قَدِمُوا فَصافِحُوهُمْ وَعَظِّمُوهُمْ، فَإنَّ ذلِكَ يَجِبُ عَلَيْكُمْ تُشارِكُوهُمْ فى الاْجْرِ [6].
شمایی که به مکه نرفته اید و فریضه حج را به جا نیاورده اید، بشارت باد شما را به آن حجاجی که از حج بر می گردند، با آن ها دست بدهید (مُصاحفه) تا در پاداش حج آنان شریک باشید.
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
- اَلصیامُ وَ الحَجُ تَسکینُ القُلوبِ [7]
روزه و حج آرامش بخش و تسکین دهنده دل ها هستند.
- ثمام الحَجِّ لِقاءُ الإمامِ [8].
تمامیت حج لقا و دیدار با امام است.
امام جعفر صادق (ع) در ارتباط با فریضه حج می فرمایند:
- مَن أرادَ الحجَّ فَتَهيّأَ لَهُ فحُرِمَهُ ، فبِذَنْبٍ حُرِمَهُ [9].
هرکه خواست حج بگزارد و برای آن آماده گردید اما موفق به انجام آن فریضه نشود، آگاه باشد که به سبب گناهی از آن محروم شده است.
- إذا أحْرَمْتَ فعلَيكَ بتَقوى اللّه ِ و ذِكرِ اللّه ِ كثيرا ، و قِلّةِ الكلامِ إلاّ بخَيرٍ ؛ فإنَّ مِن تَمامِ الحَجِّ و العُمْرَةِ أنْ يَحفَظَ المَرءُ لِسانَهُ إلاّ من خَيرٍ، كما قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ فإنَّ اللّه َ عزّ و جلّ يقولُ: «فمَنْ فَرَضَ فِيهِنّ الحَجَّ فلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدَالَ فِي الْحَجِّ» [10].
چون که احرام نمودی، تقوای خدا را در پیش بگیر و ذکر خدا را زیاد بگو، کم سخن بگو مگر به خیر و خوبی، چون که از کمال حج و عمره این است که انسان زبان خود را جز به نیکی گفتن نگاه دارد همان طور که خدای بزرگ و بلند مرتبه می فرماید: هر که در آن ماه ها فریضه حج را به جا آورد باید آگاه باشد که هم خوابی، گناه و جدال روا و درست نمی باشد.
- امام رضا (ع) درباره فریضه مهم حج می فرمایند:
- إنَّما اُمِروا بالإحْرامِ ليَخْشَعوا قَبلَ دُخولِهِم حَرَمَ اللّه ِ و أمْنَهُ ، و لِئلاّ يَلْهوا و يَشْتَغِلوا بشَيءٍ مِن اُمـورِ الدُّنيـا و زِينتِهـا و لَذّاتِها ، و يكونـوا جادِّيـنَ فيما هُم فيهِ ، قاصِدينَ نَحْوَهُ ، مُقْبِلينَ علَيهِ بِكُلِّيَّتِهِم [11].
همانا مردم به احرام بستن امر شدند تا قبل از ورود به حرم خدا و حوزه امن او خاشع گردند و به هیچ چیز از امور دنیا، زیورها و لذات آن سرگرم نشوند و در آن حالی که در آن هستند جدی باشند قصد او کنند و با همه ی وجودشان به سمت و سوی او رو آورند.
منابع:
[1] میزان الحکمه، حدیث 3275
[2] کافی، ج4، ص337
[3] الدرّ المنثور : ۲/۶۳
[4] میزان الحکمه، ح3260
[5] ثواب الاعمال، 281/1
[6] من لا یحضره الفقیه، ج2، ص147، ح97
[7] امالی طوسی، ص296، ح582
[8] عيون أخبار الرِّضا : ج 2، ص262، ح29
[9] وسائل الشيعة : ۸/۴/۴
[10] الکافی: 3/338/4
[11] وسائل الشیعه، 4/3/9
منبع: سایت موسسه معراج النبی
- تلاوت ترتیل آیه 97 سوره آل عمران – استاد منشاوی
فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ ۖ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا ۗ وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ
در آن، نشانههای روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است؛ و هر کس داخل آن [= خانه خدا] شود؛ در امان خواهد بود، و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه (او) کنند، آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند. و هر کس کفر ورزد (و حج را ترک کند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان، بینیاز است.