بر اساس آیات و روایت‌های موجود در ارتباط با زمان ظهور و حکومت جهانی امام مهدی (عج) می‌توان بیان کرد که یکی از مهم‌ترین پایه‌های این حکومت جهانی، عدل است. در حقیقت با ظهور حضرت و برپایی حکومت، عدل اسلامی به شکل حقیقی در تمامی ابعاد زندگی نمود پیدا می‌کند و سبب می‌شود تا کم و کاستی‌هایی که موجب بروز ناهنجاری‌ها می‌شوند، کاملا از بین بروند و مردم در بهترین حالات روحی و روانی خویش در دنیا روزگار بگذرانند. در چنین وضعی چگونه می‌شود که فردی یا افرادی به شهادت امام مهدی (عج) اندیشیده و دست به این اقدام بزنند؟ آیا این دو با یکدیگر منافات ندارند؟ در این مطلب پاسخی جامع و مختصر به این سوال داده خواهد شد.
شهادت امام مهدی (عج) و منافات آن با حکومت عدل جهانی
درباره شهادت امام مهدی ارواحنا له الفداء دلیل قطعی وجود ندارد چرا که مبحث شهادت ایشان با روایت‌هایی که بر اصلاح تمامی مردم در دوران ظهور دلالت می‌کنند، سازگاری و مطابقت ندارند. افرادی که قائل به شهادت امام زمان (عج) هستند به دو گروه از روایت‌ها تمسک جسته و بر اساس آن‌ها شهادت را امری حتمی برای حضرت می‌دانند. آن دو گروه روایت عبارتند از: روایت‌های عام و روایت‌های خاص.
روایت‌های عام، روایت‌هایی هستند که در آن‌ها به غیر طبیعی وفات یافتن یعنی شهادت امامان علیهم السلام اشاره شده است. در واقع روایت‌هایی وجود دارند که در آن‌ها شهادت سرنوشت تمامی امامان گفته شده است. پس امام مهدی (عج) نیز به عنوان آخرین امام می‌بایست شهید شود. از امام حسن مجتبی (ع) روایت شده که فرمودند: هیچ یک از ما امامان نیست مگر این‌که مسموم شده یا کشته شود (شهید شود)[۱].
روایت‌های خاص که به طور ویژه به شهادت امام مهدی (عج) در آن پرداخته شده است به زنی اشاره دارند به نام سعیده که از بنی تمیم است. این زن دارای ریش بوده و حدود هفتاد سال که از ظهور حضرت مهدی (عج) می‌گذرد، آن حضرت را به وسیله سنگی و با پرتاب آن از پشت بام در حالی که امام از مسیر می‌گذرد به شهادت می‌رساند[۲] …
در این روایت اشکالاتی وجود دارد که می‌توان به منقول نبودن از امامان معصوم (ع) و مرسل بودن روایت به جهت ناشناخته بودن عالمی که نقل کرده، اشاره کرد. همچنین وجود ریش در صورت یک زن همانند یک مرد در طول تاریخ بی سابقه بوده و قطعا اگر که در زمان امام مهدی (عج) مردم با چنین شخصی رو به رو گردند به جهت وجود این روایت، تصمیمی درباره آن اتخاذ خواهد شد.
و اما در نهایت و برای رسیدن به پاسخی درست باید گفت که می‌توان روایت‌های عامی که در ارتباط با شهادت امامان وجود دارند را درباره امام مهدی (عج) تخصیص زد چرا که با روایت‌های معتبری که در ارتباط با عدالت و اصلاح عموم هستند، منافات دارند. همچنین و بر اساس اشکالاتی که در رابطه با روایت خاص وجود دارد، می‌توان آن را از لحاظ سند و حتی محتوا ضعیف دانست. علاوه بر این‌ها، روایت‌هایی وجود دارند که در آن‌ها بیان شده است که امام مهدی (ع) به مرگ طبیعی از این دنیا می‌روند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهد شد.
- امام صادق (ع) فرمودند: … زمانی‌که معرفت و ایمان به امام در قلوب مردم قرار گرفت مرگ حضرت فرا می‌رسد، پس امام حسین علیه السلام غسل، کفن، حنوط و دفن ایشان را به عهده می‌گیرد[۳].
- زهری گفته است: امام مهدی علیه السلام چهارده سال زندگی می‌کند و در نهایت به مرگ طبیعی دار فانی را وداع می‌گوید[۴].
- در جایی دیگر آمده است که امام پس از ۴۰ سال زندگی در بستر خویش به مرگ طبیعی از این دنیا می‌رود[۵]
در نتیجه می‌توان این چنین بیان کرد که زمانی این دو با یکدیگر منافات دارند که مورد نخست یا همان شهادت حضرت قطعی بوده باشد در حالی که چنین نیست و هیچ قطعیتی در این باره ذکر نشده است.
منابع:
[۱] بحار الأنوار، مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، محقق / مصحح: جمعى از محققان، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ قمری، چاپ: دوم، ج ۲۷، ص ۲۱۷، باب ۹ (شده محنهم و أنهم أعظم الناس مصیبه و أنهم(علیهم السلام) لا یموتون إلا بالشهاده)
[۲] محمد الصدر، موسوعه الامام المهدی، الکتاب الثالث، تاریخ ما بعد الظهور، ص ۸۸۱، دارالتعارف للمطبوعات
[۳] الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ قمری، چاپ: چهارم، ج ۸، ص ۲۰۶، (حدیث قوم صالح)
[۴] الفتن، نعیم ابن حماد المروزی، تحقیق: زکار، سهیل، دار الفکر، بیروت، ۱۹۹۳ میلادی / ۱۴۱۴ قمری، ص ۲۳۴.
[۵] الفتن، همان، ص ۲۴۸