آراستگی در احادیث

به جهت این‌که اسلام بر فطرت الهی پی ریزی و بنا گشته برای آراستگی که هر یک از انسان‌ها بر اساس فطرت الهی خود آن را طلب می‌کنند، ارزش فراوانی قائل شده است و به پیروان خود امر نموده که خویشتن را همیشه پاک و آراسته نگاه دارند و به این امر اهتمام ورزند به خصوص در زمانی که می‌خواهند با دیگر افراد دیدار کرده و با آن‌ها ارتباط بگیرند. در قرآن کریم (آیه ۳۲ سوره اعراف) خداوند متعال استفاده از زینت را برای افراد مسلمان مجاز گفته و آنان را به آراسته بودن و پاکیزگی فرا می‌خواند و آن گروه از انسان‌ها که آراستگی را با دین و آموزه‌های آن در تضاد می‌بینند نیز مردود می‌دارد. در حقیقت آراستگی در دین اسلام نه نکوهش و نه مذموم شده بلکه بدان سفارش شده است. البته لازم به ذکر است که در این مورد نیز نه افراط و نه تفریط جایز است، پس حدودی برای آن معین شده است که فرد مسلمان لازم است از آن‌ها تجاوز نکند (مثلا لباس شهرت نپوشد یا جامه‌ای که موجب فتنه می‌شود را به تن نکند و …). در احادیث روایت شده از ائمه معصوم علیهم السلام به آراستگی ظاهر و باطن تاکید شده است که در این مطلب به بیان برخی از این احادیث خواهیم پرداخت.

آراستگی در کلام حضرت رسول (ص)

• تَنَظَّفُوا بِکُلِّ مَا اسْتَطَعْتُمْ، فَإنَّ اللّهَ تَعالی بَنَی الإسْلامَ عَلَی النِّظَافَهِ [۱]

با هر آن‌چه که می‌توانید خود را پاکیزه کنید (تا آن‌جا که می‌توانید پاکیزه باشید) زیرا خداوند متعال اسلام را بر پاکیزگی بنا کرده است.

• أن الثوب یسبح، فإذا اتسخ انقطع تسبیحه [۲]

همانا لباس تسبح خدای را می‌گوید، پس اگر که کثیف و آلوده شد، تسبیح او قطع می‌شود.

• إنَّ اللَّهَ طَیِّبٌ یُحِبُّ الطِّیبَ، نَظیفٌ یُحِبُّ النِّظافَهَ [۳]

همانا خداوند پاک است و پاکی را دوست می‌دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.

• اِلبَسُوا مِن ثِیابِکُم البَیاضَ، فَإنَّها مِن خَیرِ ثیابِکُم[۴]

از لباس های خود آن را که سفید است به تن کنید، چرا که آن از بهترین لباس‌های شما است.

• إنّ اللّهَ یُحِبُّ ـ إذا خَرَجَ عَبدُهُ المؤمنُ إلى أخیهِ ـ أن یَتَهَیَّأ لَهُ و أن یَتَجَمَّلَ [۵]

همانا خداوند دوست می‌دارد که اگر بنده‌ی مومن او برای ملاقات با برادر خویش بیرون می‌رود، برای آن ملاقات آماده شده و آراسته گردد.

آراستگی در احادیث ائمه علیهم السلام

امام علی علیه السلام

• النظیف من الثیاب یذهب الهم والحزن، و هو طهور للصلاه [۶]

لباس و جامه پاکیزه غم و اندوه را از میان می‌برد و سبب پاکیزگی نماز می‌شود.

• تَنَظَّفوا بِالْماءِ مِنَ النَّتْنِ الرِّیحِ الَّذى یُتَأَذّى بِهِ وَ تَعَهَّدوا اَنْفُسَکُمْ، فَاِنَّاللّهَ عَزَّوَجَلَّ یُبْغِضُ مِنْ عِبادِهِ القاذورَهَ الَّذى یَتَاَنَّفُ بِهِ مَنْ جَلَسَ اِلَیْهِ [۷]

خود را با آب از بوی بدی که موجب آزار دیگر افراد می‌شود، پاک کنید، به خود برسید چرا که خداوند عز و جل از بندگان کثیف خود که هر کس با او بنشیند، از وی بیزار گردد، نفرت دارد.

• نَظِّفوا بُیوتَکُمْ مِنْ حَوْکِ العَنْکَبوتِ، فَاِنَّ تَرْکَهُ فِى الْبَیْتِ یورِثُ الْفَقْرَ [۸]

خانه‌های خویش را از تار عنکبوت پاک کنید، چرا که ماندن آن در خانه سبب فقر می‌شود.

• لِیَتَزَیَّنْ أحدُکُم لأخیهِ المُسلمِ إذا أتاهُ کما یَتَزَیَّنُ للغَریبِ الذی یُحِبُّ أن یَراهُ فی أحسَنِ الهَیئَهِ [۹]

همانطور که دوست دارید که افراد غریبه شما را در بهترین شکل ببینند و خود را برای آنان آراسته می‌کنید زمانی که به نزد برادر مسلمان خویش می‌روید نیز خود را بیارایید.

امام محمد باقر (ع)

• کنس البیوت ینفی الفقر [۱۰]

جارو کردن خانه‌ها فقر را از بین می‌برد.

• إنَّ الْجَنَّهَ وَ الْحُورَ لَتَشْتاقُ إلی مَنْ یَکْسَحُ الْمَسْجِدَ، اَوْ یَأخُذُ مِنْهُ الْقَذی [۱۱]

همانا بهشت و حوریان بهشتی به انتظار اشخاصی هستند که در تمیز کردن و نظافت مسجد تلاش کنند.

امام جعفر صادق (ع)

• غَسْلُ الاِْناءِ وَ کَسْحُ الْفِناءِ، مَجْلَبَهٌ لِلرِّزْقِ [۱۲]

شستن ظروف و جارو کردن قسمت جلوی در، سبب جلب رزق و روزی می‌شود.

• الثَّوبُ النَقیُّ یَکبِتُ العَدُوَّ [۱۳]

لباس پاکیزه دشمن را خوار می‌کند.

• إظهارُ النِّعمَهِ أحَبُّ إلَى اللّهِ مِن صِیانَتِها، فإیّاکَ أن تَتزَیّنَ إلاّ فی أحسَنِ زِیِّ قَومِکَ قالَ : فما رُئیَ عُبَیدٌ إلاّ فی أحسَنِ زِیِّ قَومِهِ حتّى ماتَ [۱۴]

امام جعفر صادق (ع) خطاب به عبید بن زیاد فرمودند: آشکار نمودن نعمت در نزد خداوند متعال دوست داشتنی تر از اندوختن و نگهداری آن است، پس مبادا خویش را جز در نیکوترین نوع جامهِ مردم خود آراسته نمایی. پس از آن پس عبید تا آن زمان که زنده بود جز به بهترین و نیکوترین نوع جامه، مشاهده نمی‌شد.

• لا یَنبَغی للمرأهِ أن تُعَطِّلَ نَفسَها و لَو أن تُعَلِّقَ فی عُنُقِها قِلادَهً [۱۵].

شایسته نیست که زن خویش را وا گذارد، بلکه حتی با آویختن گردنبندی خویش را آراسته نماید.

امام رضا (ع)

• أنَّ اللهَ تَبارَکَ و تَعالی یُحِبُّ الجَمالَ و التَّجَمُّلَ، و یُبغِضُ البُؤسَ والتَّباؤُس [۱۶]

همانا خداوند تبارک و تعالی زیبایی و آراستگی را دوست دارد و از فقر و فقر نمایی متنفر بوده و آن را دشمن می‌دارد.

• مِن أخْلاقِ الأنْبِیاءِ التَّنْظیفُ [۱۷]

پاکیزگی از اخلاق پیامبران (ع) است.

• إن الله یحب الناسک النظیف [۱۸]

همانا خداوند متعال عبادت کننده پاکیزه را دوست می‌دارد.

• خُذْ مِنْ شارِبـِکَ وَ اَظْفارِکَ فى کُلِّ جُمُعَهٍ فَاِنْ لَمْ یَکُنْ فیها شَىْ ءٌفَحُکَّها لا یُصیبُکَ جُنونٌ وَ لا جُذامٌ وَ لا بَرَصٌ [۱۹]

سبیل و ناخن‌های خود را در هر روز جمعه کمی کوتاه کن، پس اگر که در آن چیزی نبود، آن‌ها را کمی بسای که (در این صورت) به تو جنون، جذام و پیسی نرسد (به این سه چیز مبتلا نگردی).

منابع:

[۱] کنز العمال، جلد ۶، صفحه ۳۷۱

[۲] کنرالعمال،ح۲۶۰۰۹

[۳] میزان الحکمه، ح۲۰۳۱۴

[۴] میزان الحکمه، ح۱۸۰۶۱

[۵] بحار الأنوار : ۷۹/۳۰۷/۲۳

[۶] الکافی، ج۶، ص۴۴۴

[۷] الخصال، ص۶۲۰، ح۱۰

[۸] وسائل الشیعه، ج۳، ص۵۷۵، ح۲

[۹] الخصال : ۶۱۲/۱۰

[۱۰] وسائل الشیعه،ج۳،ص۵۷۱

[۱۱] مستدرک الوسائل،ج۳،ص۳۸۵

[۱۲] خصال، ص۵۴، ح۷۳

[۱۳] الکافی،ج۶، ص۴۸۸

[۱۴] الکافی : ۶/۴۴۰/۱۵

[۱۵] کتاب من لا یحضره الفقیه : ۱/۱۲۳/۲۸۳

[۱۶] مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۳۶

[۱۷] تحف العقول، ص۴۶۶

[۱۸] کنزالعمال، ح۲۶۰۰۰

[۱۹] کافی، ج۶،ص۴۹، ح۳

• تلاوت ترتیل آیه ۳۲ سوره اعراف – عباس امام جمعه