در این مطلب احادیثی از رسول خدا (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام که درباره بیماری و بیماران و نحوه ارتباط با آن ها می باشند را برای استفاده و بهره مندی شما عزیزان گردآوری نموده ایم.
احادیث روایت شده از پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصوم (ع) درباره بیماری و بیماران
حضرت محمد (ص)
- تَجَنّبِ الدَّواءَ ما احْتملَ بدنُکَ الدّاءَ فَاِذالَم یَحتَمِلَ الدّاءَ فَالدَّواءُ [۱].
از استعمال دارو تا زمانی که بدن تو در برابر بیماری مقاوم است دوری کن، پس اگر که تاب و توان از حد گذشت و نتوانست بیماری را تحمل نماید، نوبت استفاده از دارو است (منظور این است که تا زمانی که می توانید از خوردن دارو برای هر دردی پرهیز نمایید).
- المَعِدَهُ بَیتُ الدّاءِ وَالحَمیَهُ رَأسُ کُلِّ دَواءٍ [۲].
معده‌ی آدمی محل تجمع بیماری ها است و اجتناب و پرهیز کردن پایه و اساس هر نوع درمان است.
- لا یَمرَضُ مؤمنٌ و لا مؤمنهٌ و لا مسلمٌ و لا مسلمهٌ إلاّ حَطَّ اللّه ُ بهِ خَطیئتَهُ [۳].
هیچ مرد و زن با ایمان و هیچ زن و مرد مسلمانی مریض و بیمار نمی گردد جز اینکه پروردگار متعال به سبب همان مریضی گناهش را پاک می کند.
- عائِدُ المَریضِ یَخوضُ فِى الرَّحمَهِ [۴].
عیادت کننده مریض (بیمار) در رحمت خداوند متعال غوطه ور می گردد.
- إِنَّ اللّهَ تعالى یَقولُ یَومَ القیامَهِ: یَابنَ آدَمَ مَرِضتُ فَلَم تَعُدنى! قالَ: یا رَبِّ کَیفَ أَعودُکَ وَأَنتَ رَبُّ العالَمینَ؟! قالَ: أَما عَلِمتَ أَنَّ عَبدى فُلانا مَرِضَ فَلَم تَعُدهُ؟! أَما عَلِمتَ أَنَّکَ لَو عُدتَهُ لَوَجَدتَنى عِندَهُ؟ [۵].
همانا خداوند متعال در روز قیامت خواهد گفت: ای پسر آدم، بیمار شده ام ولی به عیادتم نیامدی؟ آدمی می گوید: پروردگارا چگونه عیادتت کنم و تو پروردگار جهانیانی؟! خداوند می فرماید: مگر نمی دانستی که فلان بنده ام مریض شد و تو او را عیادت نکردی، مگر نمی‌دانستی که اگر به عیادت او بروی، من را نزد او خواهی یافت؟!
امام علی (ع)
- المَرَضُ حَبسُ البَدَنِ [۶].
بیماری زندان بدن و جسم است.
- لَیسَ للأجسامِ نَجاهٌ مِن الأسقامِ [۷]
رهایی و نجاتی برای بدن ها (اجسام) از ناخوشی ها نیست.
- مَن کَتَمَ الأطِبّاءَ مَرَضَهُ خانَ بَدَنَهُ [۸]
هر کس که بیماری و مریضی اش را از پزشکان پنهان دارد، به بدن خود خیانت کرده است.
- شُرْبُ الدَّواءِ لِلْجَسَدِ کَالصّابونِ لِلثَّوبِ، یُنَقّیهِ وَ لکِنْ یُخْلِقُهُ [۹].
نوشیدن دارو برای بدن همانند صابون برای لباس است، همانطور که آن را پاک می گرداند، سبب فرسودگی آن نیز می شود
- مَنْ غَرَسَ فى نَفْسِهِ مَحَبَّهَ اَنواعِ الطَّعامِ، اِجْتَنى ثِمارَ فُنونِ الاَْسْقامِ [۱۰].
هر فردی که در دلش نهال علاقه به خوراکی های مختلف را بکارد، بیماری ها و امراض گوناگون را به عنوان محصول از آن می‌چیند.
امام حسین (ع)
- فَبادِروا بِصِحَّهِ الاَْجْسامِ فى مُدَّهِ الاَْعْمارِ [۱۱]
در طول مدت عمر خود در حفظ سلامتی جسم کوشا باشید
امام سجاد (ع)
- حُمّی لَیلَهٍ کفّارهُ ذُنوبِ سَنَهٍ [۱۲].
یک شب تب کردن کفاره گناهان یک سال است.
امام محمد باقر (ع)
- سَهَرُ لَیلهٍ مِن مَرضٍ اَو وَجَعٍ اَفضلُ و اَعظمُ اَجراً مِن عبادهِ سَنَهٍ [۱۳].
شب زنده داری کردن به دلیل درد و بیماری پاداشی برتر و بالاتر از ثواب یک سال عبادت دارد.
امام صادق (ع)
- مَن مَرِضَ لَیلهً لایَشکو ما أصابَهُ فیها اِلی اَحدٍ کَتَبَ اللهُ لَهُ عبادهَ سِتّینَ سَنَهً [۱۴].
هر کس شبی را بیمار شد و به کسی شکایت آن را نکرد، خداوند برای او پاداش شصت سال عبادت را می نویسد.
- یُستحبُّ لِلمَریضِ أن یُعطِیَ السّائِلَ بِیَدهِ وَ یَأمُرَ السائِلَ أَن یَدعُوَ لَه [۱۵].
مستحب است که فرد بیمار به دست خود صدقه را به نیازمند عطا کند و از او بخواهد که برای او دعا کند.
- عُودوا مَرضاکُمْ و اسألوهُمُ الدُّعاءَ فاِنَّهُ یَعدِلُ دُعاءَ الملآئِکهِ [۱۶].
از بیماران خود عیادت کنید و از آنان درخواست کنید برای شما دعا نمایند. دعای بیماران با دعای فرشتگان برابری می کند که البته مستجاب خواهد بود.
امام موسی کاظم (ع)
- اذا مَرِضَ اَحَدُکُم فَلْیأَذَنْ لِلنّاسِ یَدخُلُونَ عَلیهِ فَاِنَّه لَیسَ مِن أَحَدٍ اِلاّ وَ لَهُ دَعوَهٌ مُستَجابَهٌ [۱۷]
هر یک از شما که بیمار شد به دوستان خود اجازه دهد که به دیدن او بیایند زیرا هر یک از آنان دعایی مستجاب دارد.
- إذا مَرِضَ المؤمنُ أوحَى اللّه ُ عَزَّ و جلَّ إلى صاحِبِ الشِّمالِ: لا تَکتُبْ على عَبدی ما دامَ فی حَبسی و وَثاقی ذَنبا. و یُوحی إلى صاحِبِ الیَمینِ أنِ اکتُبْ لِعَبدی ما کُنتَ تَکتُبُهُ فی صِحَّتِهِ مِن الحَسَناتِ [۱۸].
هر زمان که مومنی بیمار شود، خداوند متعال به فرشته سمت چپ او وحی می کند که برای بنده ام تا زمانی که در بند من است، گناهی ننویس و به فرشته سمت راست آن شخص وحی می کند که همان نیکی هایی که در زمان سلامتی بنده ام برای او می نوشتی را برایش بنویس.
امام رضا (ع)
- اِثْنانِ عَلیلانِ اَبَدا: صَحیحٌ مُحْتَمٍ وَ عَلیلٌ مُخَلِّطٌ [۱۹].
دو گروه همواره بیمارند: فرد سالمی که پرهیز می کنند و بیماری که پرهیز نمی کند.
- اِذا جُعْتَ فَکُل وَاِذا عَطِشْتَ فَاشْرَبْ وَ اِذا هاجَ بِکَ البَولُ فَبُلْ، وَ لاتُجامِعْ اِلاّ مِنْ حاجَهٍ، وَ اِذا نَعَسْتَ فَنَم، فَاِنَّ ذلِکَ مَصَحَّهٌ لِلْبَدَنِ [۲۰].
هر زمان که گرسنه شدی، غذا بخور، زمانی که تشنه گشتی، بنوش و چون ادرار به تو فشار آورد، ادرار کن، جز برای رفع نیاز با همسر خود نزدیکی ننما و چون احساس خواب کردی، بخواب، اینها مایه صحت و تندرستی هستند.
[۱] بحار الانوار، ج ۶۲، ص ۶۶
[۲] مواعظ عددیه، ص ۵۵
[۳] الترغیب و التذهیب: ۵۵/۲۹۲/۴
[۴] نهج الفصاحه ص ۵۶۲ ، ح ۱۹۲۷
[۵] نهج الفصاحه ص ۳۱۱ ، ح ۷۷۵
[۶] غرر الحکم، ۳۷۰
[۷] غرر الحکم، ج ۱، ص ۵۵۶
[۸] غرر الحکم: ۸۵۴۵
[۹] شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، ج ۲۰، ص ۳۰۰، ح ۴۲۲
[۱۰] غررالحکم، ح ۹۲۱۹
[۱۱] تحف العقول، ص ۲۳۹
[۱۲] وسائل، ج ۲، ص ۶۲۴
[۱۳] وسائل، ج ۲، ص ۶۲۲
[۱۴] وسائل، ج ۲، ص ۶۲۷
[۱۵] المحجه البیضاء، ج ۲، ص ۱۰۹
[۱۶] مکارم الاخلاق، ص ۴۱۵
[۱۷] فروع کافی، ج ٣، ص ١١٧
[۱۸] کافی، ج۳، ص ۱۱۴
[۱۹] فقه الرضا، ص ۳۴۰
[۲۰] فقه الرضا، ص ۳۴۰
بسیار خوب🙏