اسلام دینی که برای همه ابعاد زندگی آدمی برنامه جامع و کاملی تدوین کرده است. در موضوع بهداشت و سلامتی نکات و توصیه های عملی و کاربردی بسیاری را ارائه داده است که توجه و عمل به آن ها ضامن سلامتی و تندرستی است.
در حقیقت در آیات قرآن و همچنین احادیث نقل شده از پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم علیهم السلام به توجه به سلامتی و رعایت بهداشت فردی و اجتماعی بسیار تاکید شده است.
در این مطلب برخی از احادیث نقل شده از رسول گرامی اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) در رابطه با بهداشت و سلامتی را برای شما قرار داده ایم.
احادیث نقل شده از رسول خدا (ص) درباره بهداشت و سلامتی
- وْلا أَنْ أَشُقَّ عَلی أُمَّتِی لَأَمَرْتُهُمْ بِالسِّواکِ مَعَ کُلِّ صَلاهٍ [۱].
اگر که بر اُمتم سخت نمی بود، اَمر می کردم که با هر نماز دندان هایشان را مسواک بزنند.
- مَنِ اتَّخذَ شَعرا فلیُحْسِنْ وَلایَتَهُ، أو لِیَجُزَّهُ [۲].
هر کس موی سر خود را بلند بگذارد یا باید به آن رسیدگی کند و یا آن را کوتاه نماید.
- اَلصِّحَّهُ وَ الفراغُ نِعمتانِ مَکفورَتانِ [۳].
صِحت (سلامتی) و اوقات فراغت دو نعمتی هستند که قدر دانسته نمی شوند.
- اَلحَسَنَهُ فی‌الدُّنیا، اَلصِّحّهُ وَ العافِیَهُ، و فی‌الآخِرَهِ، اَلمَغفِرَهُ وَ الرَّحمَهُ [۴]
حَسَنه و خوبی در دنیا صحت، سلامتی و تندرستی است و در آخرت مغفرت و رحمت پروردگار.
-
احادیث روایت شده از ائمه اطهار علیهم السلام در رابطه با تندرستی و بهداشت:
امام علی علیه السلام می فرمایند:
- لانِعمَهَ فی‌الدُّنیا اَعظمُ مِن طُولِ العُمرِ وَ صِحَّهِ الجَسَدِ [۵].
هیچ نعمتی در دنیا برتر از طول عمر و سلامتی بدن نیست.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می فرمایند:
- لا یَلُومَنَّ امْرُءٌ إلاّ نَفْسَهُ، یَبیتُ وَ فیشستن دست هایَدِهِ ریحُ غَمَر[۶].
هر شخصی که پس از غذا خوردن دست هایش را نشوید، دست هایش آلوده باشند، اگر که به ناراحتی (یا مریضی) دچار شد کسی جز خودش را ملامت و سرزنش نکند.
امام حسن مجتبی (ع) فرموده است:
- غَسْلُ الیَدَیْنِ قَبْلَ الطَعامِ یُنْفى الفَقْرَ وَبَعْدَهُ یُنْفى الهَمَّ[۷].
شستن دست ها قبل از غذا خوردن فقر را از بین می برد و شستن آن ها پس از غذا ناراحتی را از میان بر می دارد.
امام حسین (ع) فرمودند:
- بادِروا بِصِحَّهِ الأجسامِ فی مُدَّهِ الأعمارِ [۸].
در طول حیات و زندگانی در حفظ سلامت تن و جسم کوشا باشید.
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
- سلامَهُ الدّینِ وَ صِحَّهُ البَدَنِ خَیرٌ مِنَ‌المالِ[۹].
سلامت دین و تندرستی جسم بهتر از مال و دارایی است.
امام جعفر صادق (ع) فرمودند:
- العافِیَهُ نِعمَهٌ خَفِیَّهٌ اِذا وُجِدَتْ نُسِیَتْ و اِذا فُقِدَتْ ذُکِرَتْ![۱۰].
سلامتی و تندرستی نعمتی پنهان است، زمانی که در دسترس باشد فراموش می گردد و در یاد انسان نیست (آدمی از داشتن آن غافل است) و به محض اینکه از دست رفت در یاد می آید. (قدرش شناخته می شود).
- العافِیَهُ نِعمَهٌ یُعجَزُ الشُّکرُ عَنها [۱۱].
عافیت و سلامتی نعمتی است که آدمی از اَدای شکر آن ناتوان می باشد.
امام موسی کاظم (ع) فرمودند:
- الحَمّامُ ـ یَومٌ و یَومٌ لا ـ یُکثِرُ اللَّحمَ و إدمانُهُ فی کُلِّ یَومٍ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ[۱۲].
حمام کردن یک روز در میان سبب افزایش گوشت تَن و حمام روزانه موجب آب شدن چربی کلیه ها (لاغری) می شود.
امام رضا (ع) می فرمایند:
- سَلوا ربَّکُمُ العافِیَهَ فی‌الدُّنیا وَ الآخِرَه. [۱۳]
سلامتی و عافیت را در دنیا و آخرت از خداوند متعال بخواهید.
- إنّ الناسَ لَمْ یُؤتُوا فی‌الدُّنیا شَیئاً خَیراً مِن الیَقینِ و العافِیَهِ، فَاسْألوُهُما[۱۴]
چیزی برتر از یقین و تندرستی (عافیت) در این دنیا به آدمی داده نشده است، پس شما این دو را از خداوند مُتعال بخواهید.
امام محمد تقی (ع) فرموده است:
- اَربعُ خصالٍ تُعینُ المَرءَ علیَ العَمَلِ: اَلصِّحّهُ وَالغِنی وَ العِلمُ وَالتَّوفیقُ [۱۵].
چهار عامل و ویژگی آدمی را در کارها یاری می دهند: سلامتی، توانگری و غِنا، علم، توفیق الهی.
امام هادی علیه السلام می فرمایند:
- التَّسْریحُ بِمِشْطِ الْعاجِ یُنْبُتُ الشَّعْرَ فِی الرَّأسِِ یَطْرُدُ الدُّودَ مِنَ الدِّماغِ، وَ یُطْفِیءُ الْمِرارَ، وَ یَتَّقِی اللِّثهَ وَ الْعَمُورَ [۱۶]
شانه زدن مو به وسیله شانه ای از جنس عاج باعث روییدن و افزایش موی سر می گردد، همچنین کِرم های درون سر را از بین خواهد برد و سبب سلامتی فک و لثه ها می شود.
منابع:
[۱] میزان الحکمه حدیث ۹۰۴۹
[۲] وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۱۲۹
[۳] مواعظ صدوق، ص ۵۵
[۴] بحار الانوار، ج ۸۱، ص ۱۷۴
[۵] شرح حدیدی، ج ۲۰، ص ۳۴۱
[۶] کنز العمال، ج ۱۵، ص ۲۴۲
[۷] کلمه الامام حسن (ع)، ص ۴۶
[۸] تحف العقول، ص ۲۳۹
[۹] وسائل، ج۱۱، ص ۴۵۱
[۱۰] سفینه، ج ٢، ص ٢٠٨
[۱۱] سفینه، ج ٢، ص ٢٠٨
[۱۲] الکافى ، ج ۶ ، ص ۴۹۶
[۱۳] فقه‌الرضا، ص ٣٣٧
[۱۴] میزان الحکمه، ج ، ص ۴۴٩
[۱۵] احقاق الحق، ج ١٢، ص ۴٣۶
[۱۶] بحار الانوار، ج ۷۳، ص ۱۱۵
- تلاوت تحقیق آیه ۸۲ سوره اسراء – استاد عبدالباسط
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَهٌ لِلْمُؤْمِنِینَ ۙ وَلَا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَارًا
و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان، نازل می‌کنیم؛ و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمی‌افزاید.